Πλαστικές σακούλες: απογοήτευση για τον στόχο της ΕΕ – Πρόβλημα οι “βιοδιασπώμενες”

Την απογοήτευσή της για την απόφαση των κρατών μελών της ΕΕ και των ευρωβουλευτών η οποία διασφαλίζει ότι μέχρι το 2019 δεν πρέπει να χρησιμοποιούνται περισσότερες από 90 πλαστικές σακούλες ανά άτομο ετησίως εξέφρασε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή των Περιφερειών.

Η ΕτΠ -η οποία εκπροσωπεί τις τοπικές και περιφερειακές αρχές της ΕΕ- ήλπιζε ότι θα θεσπιζόταν γενική απαγόρευση των δωρεάν πλαστικών σακουλών από το 2020, υποχρεωτικοί στόχοι της ΕΕ για όλα τα κράτη μέλη και εισαγωγή τέλους για όλες τις σακούλες έτσι ώστε να επιτευχθεί μείωση κατά 80%.

Για κάποιο διάστημα, η νέα Ευρωπαϊκή Επιτροπή εξέτασε το ενδεχόμενο απόσυρσης της συνολικής δέσμης για τη μείωση της χρήσης των πλαστικών σακουλών. Η κ. Linda Gillham, μιλώντας εξ ονόματος της ΕτΠ, ανέφερε ότι «υπήρχαν ελπίδες ότι οι κυβερνήσεις θα εκμεταλλευτούν την ευκαιρία ώστε να απαλλαγεί η Ευρώπη από την περιττή και υπερβολική χρήση πλαστικών σακουλών μια για πάντα. Όμως, εφόσον η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ήταν έτοιμη να αποσύρει τη συνολική πρόταση, νιώθουμε ανακούφιση διότι αυτή η συμφωνία είναι καλύτερη από το να μην υπάρχει καμία συμφωνία. Η πρόταση να μειωθούν οι λεπτές πλαστικές σακούλες κατά μέσο όρο ετησίως από 198 σε 90 ανά άτομο έως το 2019 αποτελεί συμβιβαστική λύση. Με τον τρόπο αυτό, αναγνωρίζεται ότι οι περιβαλλοντικές, κοινωνικές και οικονομικές επιπτώσεις από τα 100 δισεκ. τόνους από πλαστικές σακούλες που απορρίπτονται ετησίως στην Ευρώπη είναι παράλογες και απαράδεκτες».

Η Επιτροπή των Περιφερειών υποστήριξε ότι θα ήταν καλύτερα αφενός να θεσπιστούν δεσμευτικοί στόχοι και αφετέρου να υποχρεωθούν τα κράτη μέλη να χρησιμοποιούν οικονομικά μέσα, όπως εισαγωγή τελών και φόρων, αντί να τους δίνεται η δυνατότητα επιλογής μεταξύ των δύο.

Η κ. Gillham, μέλος του συμβουλίου του Runnymede, Ηνωμένο Βασίλειο, υπεύθυνη για την διατύπωση της θέσης της ΕτΠ επί του θέματος, επέκρινε επίσης την απόφαση να αποκλειστούν τα οξο-βιοαποικοδομήσιμα πλαστικά από τις νέες προτάσεις της ΕΕ λόγω της αντίθεσης της κυβέρνησης του Ηνωμένου Βασιλείου.

Τα οξο-βιοδιασπώμενα πλαστικά δεν είναι πλήρως βιοδιασπώμενα και πρέπει να απαγορευτούν. Πρέπει να θυμόμαστε ότι οι κοινότητες και οι τοπικές αρχές είναι τελικά υπεύθυνες για την διάθεση αυτών των απορριμμάτων.

Το 8% του συνόλου των πλαστικών σακουλών μίας χρήσης καταλήγουν στις θάλασσές μας: το περιβάλλον και η τοπική αυτοδιοίκηση πληρώνουν το τίμημα για τη συνέχιση της χρήσης πλαστικών που δεν είναι 100% βιοδιασπώμενα.

—Η γνωμοδότηση της ΕτΠ

Στη γνωμοδότησή της η ΕτΠ:

-καλεί την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να προβεί στην απαγόρευση, έως το 2020, της υγειονομικής ταφής των πλαστικών αποβλήτων και των εξαιρετικά εύφλεκτων αποβλήτων, να μεριμνήσει για τη θέσπιση ειδικών και φιλόδοξων στόχων πρόληψης, προετοιμασίας για επαναχρησιμοποίηση και ανακύκλωσης πλαστικών αποβλήτων, πράγμα που θα πρέπει, στη συνέχεια, να οδηγήσει σε εναρμόνιση όλων των σχετικών οδηγιών. Οι στόχοι θα πρέπει να αντανακλούν τις περιβαλλοντικές σταθμίσεις για τα υλικά, θα δε μπορούσε να εξεταστεί και να διαπραγματευτεί με τα κράτη μέλη η λύση μεσοπρόθεσμων στόχων και μεταβατικών περιόδων·

-ζητά από την από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να εξετάσει το ενδεχόμενο χρηματοδότησης, στο μέλλον, των υποδομών που ανακυκλώνουν με αποτελεσματικότητα τα πλαστικά απόβλητα και να σταματήσει τη χρηματοδότηση της υγειονομικής ταφής και της αποτέφρωσης. Η ενωσιακή χρηματοδότηση πρέπει να χορηγείται σε εγκαταστάσεις ενεργειακής ανάκτησης οι οποίες αποτελούν μέρος μιας συνεπούς πολιτικής διαχείρισης αποβλήτων, με αρκετές εγκαταστάσεις για τα αρχικά στάδια της διαδικασίας ιεράρχησης των αποβλήτων·

-ζητά την πλήρη τήρηση της αρχής «ο ρυπαίνων πληρώνει» και καλεί την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να αναζητήσει τον καλύτερο τρόπο εφαρμογής της διευρυμένης ευθύνης των παραγωγών στην επικράτεια της ΕΕ· Η καταβολή προκαταβολής και η προώθηση προγραμμάτων απόσυρσης είναι μέτρα που πρέπει να εφαρμοστούν σε ενωσιακή κλίμακα για ορισμένα πλαστικά προϊόντα και προϊόντα που περιέχουν πλαστικό. Πρέπει να ενθαρρυνθεί η εφαρμογή της «πληρωμής κατά την απόρριψη» για τα ογκώδη αντικείμενα με μεθόδους αποκομιδής που θα επιλέγουν οι τοπικές ή περιφερειακές αρχές. Πέραν δε της παροχής κινήτρων υπέρ της εκ νέου χρησιμοποίησης, πρέπει να εξεταστεί η λύση της απαγόρευσης της χρήσης πλαστικής σακούλας για τα ψώνια·

-θεωρεί απαραίτητο να μειωθούν, βάσει σχεδίου, οι τύποι πλαστικών που δεν συνδυάζονται με άλλα υλικά και να επισημαίνεται σαφώς ο τύπος του πλαστικού στις συσκευασίες και στα προϊόντα προς διευκόλυνση της εκ νέου χρήσης και ανακύκλωσής τους. Τάσσεται επίσης υπέρ μιας υποχρεωτικής ελάχιστης ανακύκλωσης περιεχομένου στον μελλοντικό σχεδιασμό τον προϊόντων·

-απευθύνει έκκληση για τη σύναψη διεθνούς συμφωνίας με σκοπό την απαγόρευση της χρήσης αποσυντιθέμενων πλαστικών μικροσφαιριδίων σε καλλυντικά προϊόντα και σε άλλα προϊόντα προσωπικής χρήσης, έτσι ώστε να αποφευχθεί το ενδεχόμενο αυτή η σχετικά νέα πηγή ρύπανσης να παρεισφρήσει στην τροφική αλυσίδα. Πιστεύει δε ότι υπάρχουν σημαντικά στοιχεία που αιτιολογούν την απαγόρευση των οξοδιασπώμενων πλαστικών έως ότου περαιτέρω έρευνα επιβεβαιώσει ότι τα προϊόντα αυτά έχουν προστιθέμενη αξία.