Ο «οδικός χάρτης» της σωστής διατροφής

«Δεν θα πας να παίξεις αν δεν φας όλο το φαγητό σου». Η μικρή δεν έδειχνε καμία διάθεση να υπακούσει στις μητρικές παραινέσεις. Σκαρφαλωμένη στο παγκάκι της παιδικής χαράς, απειλούσε -με εύσχημο τρόπο- να γκρεμιστεί παρά να καταπιεί ακόμα μία μπουκιά. Ο,τι επακολούθησε μπορείτε να το φανταστείτε.

Το να πείσεις ένα νήπιο να φάει ή να μην φάει κάτι είναι πραγματικά μια πρόκληση. Αντίστοιχης ίσως δυσκολίας με το να αρχίσεις δίαιτα από Δευτέρα και να την κρατήσεις έως την Τρίτη. Τα λάθη που κάνουμε στη διατροφή μας πολλά, και στη διατροφή των παιδιών μας ακόμα περισσότερα, όπως δείχνουν οι αριθμοί: κατακτήσαμε την κορυφή της παχυσαρκίας στα παιδιά στην Ευρωπαϊκή Ενωση, καθώς το 50% των παιδιών ηλικίας 7-10 χρόνων στην Ελλάδα είναι παχύσαρκα ή υπέρβαρα. Το παράξενο είναι ότι ο δρόμος προς την παχυσαρκία -που αποτελεί ασθένεια- είναι στρωμένος με καλές προθέσεις. «Καμία μητέρα δεν θέλει να έχει ένα άρρωστο παιδί», λέει η κ. Αθηνά Λινού, καθηγήτρια της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών και πρόεδρος του Ινστιτούτου Προληπτικής, Περιβαλλοντικής και Εργασιακής Ιατρικής, Prolepsis. «Το θέμα είναι ότι αυτά τα παιδιά στην ενήλικη ζωή τους θα υποφέρουν. Επίσης, όπως έχει υπολογιστεί, στις Ηνωμένες Πολιτείες το καθένα θα κοστίσει 20.000 δολάρια παραπάνω ως ενήλικος στο Σύστημα Υγείας», προσθέτει.

Διατροφικοί οδηγοί

«Πρέπει να τρώμε καλύτερα και μάλλον λιγότερο». Η συμβουλή μοιάζει απλή, αλλά επί του πρακτέου τα πράγματα δυσκολεύουν. Και συχνά όσο περισσότερα ακούς τόσο περισσότερο μπερδεύεσαι. Να τρώμε τυρί αλλά πόσο τυρί και ποιο τυρί; Τα όσπρια κάνουν καλό αλλά αν δεν σου αρέσουν; Ψάρια πότε, πώς, ποια ψάρια;

Μια επιτροπή 15 διακεκριμένων επιστημόνων ανέλαβε να ξεκαθαρίσει το σωστό και το λάθος στη διατροφή μας, εξετάζοντας δεκάδες οδηγούς διατροφής από έγκυρες πηγές και συγκεντρώνοντας τις πλέον πρόσφατες επιστημονικές μελέτες και ανακαλύψεις που αφορούν την υγεία και τη σχέση της με ό,τι τρώμε. Στη συνέχεια ευρύτερη ομάδα 40 ειδικών βοήθησε στην επιλογή συγκεκριμένου υλικού με στόχο να φτιαχτεί ένας «οδικός χάρτης» σωστής διατροφής, θελκτικός, εύχρηστος και χρήσιμος. Το αποτέλεσμα, μετά 2,5 χρόνια δουλειάς, ήταν η έκδοση των Εθνικών Διατροφικών Οδηγών από το Ινστιτούτο Προληπτικής, Περιβαλλοντικής και Εργασιακής Ιατρικής με τη χρηματοδότηση του ΕΣΠΑ. Πρόκειται για οκτώ πολυσέλιδους τόμους που ανά δύο αφορούν:

• τον γενικό πληθυσμό των ενήλικων Ελλήνων

• τις Ελληνίδες την περίοδο της κύησης, της γαλουχίας και της εμμηνόπαυσης

• τα παιδιά και τους εφήβους

• τους ηλικιωμένους

Ο πρώτος τόμος κάθε θεματικής απευθύνεται στο ευρύ κοινό και περιλαμβάνει εύληπτες γενικές διατροφικές αρχές και πρακτικές συμβουλές, συνοδευόμενες από φωτογραφίες, πίνακες και διαγράμματα. Ο δεύτερος τόμος περιλαμβάνει την πλήρη επιστημονική τεκμηρίωση και απευθύνεται στους ειδικούς σε θέματα διατροφής και υγείας.

Οι Εθνικοί Διατροφικοί Οδηγοί φιλοδοξούν να αποτελέσουν ένα εύχρηστο εργαλείο κατά της άγνοιας και της συγκεχυμένης ενημέρωσης σε θέματα που αφορούν την υγεία και τη διατροφή ώστε να τεθούν οι βάσεις να νικηθεί η παχυσαρκία που, όπως εξηγεί η κ. Λινού, από την επιστημονική κοινότητα στις ΗΠΑ αντιμετωπίζεται «σαν το τσιγάρο του 21ου αιώνα» ως προς τις συνέπειες στην υγεία. Ονομάστηκαν «εθνικοί» γιατί οι συγγραφείς τους έλαβαν υπ’ όψιν τους τις ιδιαίτερες συνθήκες που επικρατούν στη χώρα μας, κλιματικές, περιβαλλοντικές, τα ιδιαίτερα τοπικά προϊόντα, ακόμα και την οικονομική κρίση. «Δεν μπορείς να προτείνεις σήμερα στους ανθρώπους να τρώνε ακριβά ψάρια για να τρέφονται υγιεινά», τονίζει η κ. Λινού.

Ωστόσο οι οδηγοί είναι μια επιστημονική δουλειά βάσης που μπορεί να αποτελέσει το πλαίσιο για τη δημιουργία μιας εθνικής στρατηγικής για την υγιεινή διατροφή, που προϋποθέτει εκπαίδευση και δύσκολες στην πράξη αποφάσεις. «Την Εβδομάδα κατά της Παχυσαρκίας τα παιδιά στο νηπιαγωγείο μάθαιναν καθημερινά πράγματα για την υγιεινή διατροφή αλλά το πρωινό τους ήταν κρέπες με σοκολάτα», διηγείται η κ. Λινού εξηγώντας πως προφανώς δεν φτάνει η θεωρία. «Κανείς δεν τρώει αυτό που του λέει ο γιατρός αλλά αυτό που δείχνει η τηλεόραση ή μαγειρεύει η γειτόνισσα. Πρέπει λοιπόν να απαγορευτούν διαφημίσεις τροφίμων στη ζώνη που βλέπουν τα παιδιά», προσθέτει. Και βέβαια να αλλάξει διατροφή και η γειτόνισσα ή έστω οι γονείς.

ΤΑΝΙΑ ΓΕΩΡΓΙΟΠΟΥΛΟΥ, ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ