Βιολογική λίπανση καλλιεργειών

του Φάνη Λάζαρη, Επιστημονικός Συνεργάτης της Ελληνικής Γεωργίας

Όπως και στις συμβατικές καλλιέργειες έτσι και στη βιολογική καλλιέργεια απαραίτητη καλλιεργητική φροντίδα είναι και η λίπανση. Η ανάγκη για θρεπτικά συστατικά από τα φυτά δεν σταματά ποτέ προκειμένου να έχουμε ικανοποιητική συγκομιδή προϊόντος τόσο σε ποσότητα όσο και σε ποιότητα.

Ωστόσο για την επίτευξη της σωστής λίπανσης στις βιολογικές καλλιέργειες, όπου απαγορεύεται κάθε τύπου χημικού λιπάσματος, καλούμαστε να χρησιμοποιήσουμε διαφορετικούς τρόπους, εναρμονισμένους και με τους κανονισμούς που διέπουν τη βιολογική γεωργία αλλά και τη φιλοσοφία αυτής.

Παραθέτονται πιο κάτω οι τρόποι με τους οποίους μπορούμε να προσθέσουμε τα απαραίτητα θρεπτικά στοιχεία στις βιολογικές καλλιέργειές μας. Αξίζει να σημειωθεί ότι οι ανάγκες των δένδρων μας είναι ίδιες, ανεξάρτητα με τον τρόπο καλλιέργειας (συμβατικός ή βιολογικός ) και απόλυτα συνυφασμένες με εξωγενείς παράγοντες όπως η δομή και υγρασία του εδάφους, η ηλικία των δένδρων, το είδος και η ποικιλία της καλλιέργειας κ.α.

Προκειμένου λοιπόν να ανταπεξέλθουμε στη σωστή λίπανση των βιολογικών καλλιεργειών χρησιμοποιούμε τους πιο κάτω τρόπους.

ΧΛΩΡΗ ΛΙΠΑΝΣΗ

Έγκειται στην ενσωμάτωση στο έδαφος διάφορων παράλληλων καλλιεργειών που εφαρμόζουμε μέσα στους οπωρώνες μας. Πιο συγκεκριμένα και κατά το μήνα Οκτώβριο γίνεται σπορά κάποιου είδους ψυχανθούς (βίκος, κουκιά, λούπινα κ.α.). Για τη σπορά ενός στρέμματος αυτού απαιτούνται κατά μέσο όρο 12-15 κιλά σπόρου. Στη συνέχεια και αφού τα ψυχανθή έχουν αρχίσει να ανθίζουν γίνεται ενσωμάτωση τους στο έδαφος. Ο τρόπος ενσωμάτωσης εξαρτάται από το είδος του εδάφους και μπορεί να γίνει είτε με χρήση καταστροφέα είτε με φρέζα αλλά όσο το δυνατό πιο επιφανειακά για αποφυγή καταστροφής του ριζικού συστήματος των δένδρων. Με την ενσωμάτωση αυτή επιτυγχάνεται εμπλουτισμός του εδάφους με θρεπτικά στοιχεία και αρκετή οργανική ουσία σε αφομοιώσιμη μορφή για τα δένδρα μας. Έχει υπολογιστεί ότι κατά μέσω όρο η ποσοστιαία επί τις % περιεκτικότητα σε Ν,Ρ,Κ είναι 4-0,6-4,7. Παράλληλα η κάλυψη του εδάφους με αυτή τη φυτική μάζα των ψυχανθών προστατεύει το έδαφος από τη διάβρωση και το ξέπλυμα του, γίνεται μεγαλύτερη εκμετάλλευση του βρόχινου νερού καθώς επίσης όλη αυτή η φυτική μάζα λειτουργεί και ως θερμομονωτικό υλικό για το έδαφος κατά τη διάρκεια επικράτησης χαμηλών θερμοκρασιών. Τέλος η χρήση της χλωρής λίπανσης περιορίζει και την ανάπτυξη ζιζανίων καθώς και παρασίτων εδάφους αφού ο ανταγωνισμός που επικρατεί ανάμεσα τους δυσκολεύει την επικράτηση αυτών.

ΚΟΠΡΙΑ

Από την αρχαιότητα αποτελούσε το μοναδικό τρόπο λίπανσης όλων των καλλιεργειών. Αντικαταστάθηκε στο πέρασμα των χρόνων και μετά τη βιομηχανική επανάσταση από τα χημικά λιπάσματα. Ωστόσο στις βιολογικές καλλιέργειες που τα χημικά λιπάσματα απαγορεύονται η κοπριά μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως τροφοδότης τόσο των βασικών θρεπτικών συστατικών (Ν, Ρ,Κ) όσο και διαφόρων απαραίτητων ιχνοστοιχείων. Η κοπριά πρέπει πάντα να χρησιμοποιείται χωνεμένη αφού έτσι τα θρεπτικά στοιχεία βρίσκονται σε αφομοιώσιμη μορφή αλλά παράλληλα έχει εξασφαλιστεί η απαλλαγή της από παθογόνα και σπόρους ζιζανίων που μπορεί να μεταφέρει. Κατά μέσο όρο και ανάλογα με την προέλευση της (είδος ζώου, είδος εκτροφής κτλ) μπορεί να προσδώσει στο έδαφος 4-5 κιλά αζώτου, 2-3 κιλά φωσφόρου, περίπου 7 κιλά καλίου , 6-7 κιλά ασβεστίου, 2 κιλά μαγνησίου και 1 κιλό θείου όταν εφαρμόζεται 1 τόνος κοπριάς ανά στρέμμα καλλιέργειας. Εμπλουτίζεται ωστόσο το έδαφος σε μικρές ποσότητες και με ιχνοστοιχεία που είναι απαραίτητα για τη θρέψη των φυτών όπως μαγγάνιο, ψευδάργυρο, βόριο κ.α.

ΚΟΜΠΟΣΤΣ

Αποτελούν είδη οργανικών λιπασμάτων τα οποία προέρχονται από την αερόβια βιολογική αποδόμηση οργανικών υπολειμμάτων και μετατροπής τους σε χούμο. Τα υπολείμματα αυτά μπορεί να είναι κοπριές ζώων, φυτικά υπολείμματα δένδρων απαλλαγμένα από χημικά κατάλοιπα, αστικά και βιομηχανικά απόβλητα κ.α. τα οποία αφού υποστούν συγκεκριμένη διαδικασία καταλήγουν στα λεγόμενα κομπόστς. Στο εμπόριο κυκλοφορούν αρκετά είδη τέτοιων σκευασμάτων γνωστά ως βιολογικά λιπάσματα που περιέχουν σε διάφορες αναλογίες τα απαραίτητα θρεπτικά συστατικά. Τέλος σωστό είναι η χρήση αυτών να γίνεται σε συνεργασία με ειδικούς επιστήμονες –γεωπόνους, τεχνολόγους γεωπόνους- αφού το είδος και η ποσότητα του σκευάσματος που θα χρησιμοποιηθεί ποικίλει ανάλογα με τις ανάγκες της καλλιέργειάς μας αλλά και άλλων επιστημονικών παραμέτρων.

ΕΚΧΥΛΙΣΜΑΤΑ ΦΥΚΩΝ

Για την αντιμετώπιση τροφοπενιών σε ιχνοστοιχεία στις δενδρώδεις καλλιέργειες χρήσιμο είναι να εφαρμόζονται διαφυλλικοί ψεκασμοί με τέτοιου είδους σκευάσματα στη νέα βλάστηση και κατά την περίοδο της ανθοφορίας αφού θα βοηθήσουν στην ικανοποιητική παραγωγή των προϊόντων μας.