Με εξαφάνιση κινδυνεύει το τσάι του βουνού

Εως και 5 τόνους εκτιμάται ότι μπορούν να αποψιλώσουν επιτήδειοι μέσα σε μια… καλή χρονιά

Η ορθή συλλογή του γίνεται την περίοδο της ανθοφορίας του (Ιούνιο με Ιούλιο) και κόβεται μόνο το στέλεχος με τα άνθη ώστε να εξασφαλιστεί ο πολλαπλασιασμός του είδους μέσω των σπόρων

Η οικονομική κρίση και η ακριβή τιμή οδηγούν Αλβανούς και Έλληνες στην αποψίλωση του Sideritis raeseri - πρόκειται για το γνωστό σε όλους τσάι του βουνού - από την περιοχή των Πρεσπών. Η ζήτηση για το είδος είναι μεγάλη καθώς το ματσάκι (περίπου 50 γραμμάρια) πωλείται έναντι ενός ευρώ.

«Παρατηρήσαμε ότι πολλοί Αλβανοί περνούν παρανόμως τα σύνορα και συλλέγουν τεράστιες ποσότητες τσαγιού. Μάλιστα στη βιασύνη τους _ για να αποφύγουν τη σύλληψη _ ξεριζώνουν τα φυτά, ή τα κόβουν πριν την ανθοφορία με συνέπεια να καταστρέφουν τους πληθυσμούς του είδους», λέει στο «Βήμα» ο Δρ. δασολόγος - φυτοκοινωνιολόγος Γιώργος Φωτιάδης, επιστημονικός υπεύθυνος της ελληνικής συμμετοχής στο πρόγραμμα GEF/ UNDP «Ολοκληρωμένη Διαχείριση Οικοσυστημάτων στη Λεκάνη των Πρεσπών σε Αλβανία, ΠΓΔΜ και Ελλάδα».

Η οικονομική κρίση ωστόσο, οδήγησε τελευταία και πολλούς Έλληνες στο κυνήγι του τσαγιού, όπως υποστηρίζει ο κ. Φωτιάδης. «Εκτιμούμε ότι σε μια καλή χρονιά μπορεί να συλλέγουν από την περιοχή των Πρεσπών έως και πέντε τόνους. Υπάρχει αστυνόμευση αλλά οι εκτάσεις είναι απέραντες. Μια λύση ίσως θα ήταν η έκδοση ειδικής κάρτας για τους συλλέκτες», αναφέρει.

Σύμφωνα με οδηγία της δασικής υπηρεσίας η συλλογή Sideritis raeseri (το είδος φύεται μόνο σε Ελλάδα, Αλβανία και πΓΔΜ) για εμπορικούς σκοπούς απαγορεύεται. Επιτρέπεται ωστόσο για προσωπική χρήση _ περίπου δύο με τρία ματσάκια ανά άτομο.

Για την αποτελεσματική προστασία του είδους, πρόσφατα καταρτίσθηκε Σχέδιο Δράσης με τη συνεργασία επιστημόνων και από τις τρεις χώρες. «Αυτό δεν αρκεί όμως. Πρέπει να περάσουμε σε συγκεκριμένες δράσεις. Να βρούμε τις απαιτούμενες επιδοτήσεις αλλά και αγρότες οι οποίοι ενδιαφέρονται να το καλλιεργήσουν. Δεν είναι εύκολο. Πάντως υπάρχει μια κινητικότητα. Υπολογίζουμε ότι η παραγωγή για κάθε στρέμμα είναι περίπου 1.000 κιλά φυτού», επισημαίνει ο κ. Φωτιάδης.

Το πλεονέκτημα της καλλιέργειας τσαγιού, σύμφωνα με τον ίδιο, είναι ότι δεν απαιτούνται γόνιμα εδάφη. «Η καλλιέργεια δεν γίνεται σε γόνιμα εδάφη αλλά σε χωράφια που έχουν καταστραφεί από μακροχρόνια χρήση ή σε βραχώδη λιβάδια. Οπότε δεν πρόκειται για καλλιέργεια που γίνεται σε βάρος άλλων παραδοσιακών για την περιοχή καλλιεργειών», σημειώνει.

Ενα αφέψημα … δια πάσαν νόσο

Το γένος Sideritis (προέρχεται από την ελληνική λέξη «σίδηρος», εξαιτίας της περιεκτικότητας του τσαγιού σε αυτό το στοιχείο) περιλαμβάνει περί τα 150 είδη και υποείδη τα οποία ευδοκιμούν κυρίως στο βόρειο ημισφαίριο. Περίπου δέκα φύονται στην Ελλάδα, ωστόσο δεν υπάρχουν επιστημονικά δεδομένα για αυτά.

Μελέτες έχουν δείξει ότι ορισμένα από τα είδη αυτά έχουν αντιφλεγμονώδη και αντιμικροβιακή δράση. Ωστόσο στην παραδοσιακή ιατρική το αφέψημα από τσάι του βουνού χρησιμοποιείται για την αντιμετώπιση της βρογχίτιδας, την ανακούφιση του κοινού κρυολογήματος, του βήχα, των πόνων της κοιλιάς κ.λπ.