Αρωματικά φυτά, από το μπαλκόνι στη κουζίνα

Αρωματικά φυτά, από το μπαλκόνι στη κουζίνα

   

  Μανώλης Καπάνταης

   Δασολόγος-Περιβαλλοντολόγος

  τ. Δ/ντης Πράσινου

                        

Αρωματικά φυτά, από το μπαλκόνι στη κουζίνα

Στην Ελλάδα υπάρχει ένας μεγάλος αριθμός αρωματικών φυτών που είναι έρποντα, ποώδη, θα­μνώδη έως και δενδρώδη. Η παρουσία των οποίων και η ανάπτυξη τους ευνοείται από τις κλιματικές συνθήκες που επι­κρατούν στη χώρα μας.

Αρωματικά ονομάζει ο λαός μας τα φυτά που αποδίδουν άρωμα.

Τα αρωματικά φυτά έχουν πολλές και διαφορετικές παραδοσιακές χρήσεις στην καθημερινή ζωή του ανθρώπου από την αρχαιότητα. Αρχικά χρησιμο­ποιήθηκαν ως αρτύματα, αφεψίματα και για θεραπευτικούς λόγους και  ως καλλωπιστικά και ανθοκομικά. Επίσης «ζωντανά» η αποξηρα­μένα ως ανθοδετικές συνθέσεις με ωραία μυρωδιά. Όμορφα λουλούδια έχουν η Κάππαρη, η Λουΐζα, το Δίκταμο, η Λεβάντα και το Δεντρολίβανο.

Αξίζει, λοιπόν, να φτιάξετε μια γωνιά με αρωματικά φυτά στο μπαλκόνι σας η  στο κήπο. Ας δούμε ορισμένα από αυτά :

Ρίγανη, Δυόσμος, Θυμάρι κατάλληλο για βραχόκηπους αλλά και μικρές ζαρντινιέρες σε μπαλκόνι, Λουΐζα, Μαϊντανός, Άνηθος,  Βασιλικός που δεν λείπει από κανένα μπαλκόνι,  Λεβάντα κ.λ.π.

Τα περισσότερα είδη αρωματικών φυτών αναπτύσσονται καλύτερα σε σημεία με αρκετό ήλιο, προστατευμένα από τους ανέμους και τις πολύ χαμηλές θερμοκρασίες.

Τα αρωματικά φυτά, πολλά από αυτά είναι πολυετή, κατάλληλα για μπαλκόνι και δεν προσβάλλονται εύκολα από ασθένειες ή έντομα.  

Τα αρωματικά φυτά πολλαπλασιάζονται με σπόρο από το ίδιο το φυτό, ενώ άλλα πολλαπλασιάζονται με σπόρο, διαίρεση του φυτού ή με μοσχεύματα.

Στα οργανωμένα φυτώρια θα βρείτε μια μεγάλη ποικιλία  φυτών, διαφόρων μεγεθών αλλά και σπόρους από τα περισ­σότερα είδη, γλάστρες και φυτοχώματα.

Αρωματικά φυτά στο μπαλκόνι

Ένα σημαντικό πλεονέκτημα που έχουν είναι ότι μπορούν εύκολα να καλλιεργηθούν σε γλάστρες στο μπαλκόνι μας και δε χρειάζονται μεγάλη φροντίδα. Μπορούν να καλλιεργηθούν ακόμη και σε μπαλκόνια που δεν τα βλέπει πολύ ο ήλιος  η και στο μικρό περβάζι του παραθύρου της κουζίνας.

Για να τα καλλιεργήσετε στο μπαλκόνι θα χρειαστείτε μερικές γλάστρες η  ζαρντινιέρες (κατά προτίμηση πλαστικές ), φυτόχωμα που είναι εμπλουτισμένο με οργανικά υλικά όπως το κομπόστ η τύρφη,  για να γεμίσετε τις γλάστρες, πιατάκια κάτω από τις γλάστρες για να συλλέγουν το νερό .

Για τα θαμνώδη φυτά, όπως είναι η δάφνη του Απόλλωνος, η Λουΐζα και το δεντρολίβανο, θα χρειαστείτε πιθανόν και βαθύτερες γλάστρες, ανάλογες με το μέγεθός τους.

 Στον κήπο σας πάλι, αφού διαλέξετε το σημείο που θα τα φυτέψετε, καθαρίστε το χώμα από πέτρες, ρίζες, ξερά φύλλα και προσθέστε οργανική ουσία και άμμο η πιστοποιημένα φυτοχώματα εμπορίου για καλύτερη στράγγιση. 

Σχεδιάστε τον κήπο με τα αρωματικά . Δημιουργήστε ομάδες με είδη που έχουν τις ίδιες ανάγκες σε νερό και ήλιο. Μην ξεχνάτε να καθαρίζετε, να σκαλίζετε και να ξεβοτανίζετε τακτικά.

Πότισμα 

Συχνό πότισμα (2-3 φορές την εβδομάδα ή και περισσότερο όταν κάνει πολλή ζέστη):

Βασιλικό, Μέντα, Μαϊντανός, Σέλινο, Άνηθος, Δυόσμος, Μαντζουράνα.

Αραιό πότισμα (1-2 φορές την εβδομάδα):

Δεντρολίβανο, Λεβάντα, Κάππαρη, Φασκόμηλο, Δάφνη, Θυμάρι, Ρίγανη, Θρούμπι, Δίκταμο.

Πότε θα τα μαζέψετε

Τα φύλλα των αρωματικών μπορείτε να τα κόβετε όλο το χρόνο, αλλά είναι καλύτερα να αποφεύγετε την εποχή της ανθοφορίας, γιατί τότε χάνουν μέρος των ιδιοτήτων τους. ΄Ένας τρόπος για να εμποδίζετε την ανθοφορία είναι να κορφολογείτε τους βλαστούς με τα μπουμπούκια μόλις εμφανίζονται.

Θα συνεχίσουμε αναλυτικά για τη χρήση μερικών  αρωματικών φυτών στη μαγειρική

ΤοΔεντρολίβανο

 Tο Δεντρολίβανο είναι ένα άλλο έντονα αρωματικό βότανο και χρησιμοποιείται συχνά στη μαγειρική .Αυτός ο υπέροχος θάμνος έχει γλυκιά και ισχυρή τόσο η γεύση όσο και το άρωμα. Χρησιμοποιείται για να προσθέσετε ενδιαφέρον στο ξύδι και στο μαρινάρισμα και κάνει το τέλειο φυσικό  κεμπάπ, νοστιμεύει το χοιρινό, τα λουκάνικα και ψητά λαχανικά. Όταν το βάλουμε στη σχάρα με τα κάρβουνα, παράγεται η πιο υπέροχη αρωματικά γήινη μυρωδιά. Στη ζαχαροπλαστική το χρησιμοποιούν κυρίως στα γλυκά του κουταλιού.

Αλλά και το θυμάρι  έχει πολλές διαφορετικές ποικιλίες. Έχει μια πολύ χαρακτηριστική γεύση και μυρωδιά και είναι ένα κρίσιμο συστατικό στη μαγειρική. Συνδυάζεται ιδιαίτερα καλά με το σκόρδο και το λεμόνι κατά την προετοιμασία του κοτόπουλου και κάνει μια φανταστική μαρινάδα ή γέμιση. Το θυμάρι είναι επίσης νόστιμα όταν μαγειρεύονται με κουνέλι, πουλερικά και το χοιρινό κρέας. Χρησιμοποιείται παραδοσιακά στην οικιακή παρασκευή των ελιών .

Μήπως η Δάφνη δεν είναι απαραίτητη για πολλά μαγειρευτά Τα αποξηραμένα φύλλα της   είναι χρήσιμα σε συνταγές   που το φαγητό σιγοβράζει, όπως στις σούπες και στα βραστά, όπου η γεύση της έχει την ευκαιρία να διεισδύσει και διευκολύνει ιδιαίτερα καλά σε συνταγές που περιέχουν τομάτες, φασόλια, καλαμπόκι και πατάτες.  

Ο φρέσκος ​​άνηθος  είναι διαθέσιμος για μερικούς μήνες  το χρόνο. Αποξηραμένα φύλλα άνηθου τα χρησιμοποιούμε όταν τα φρέσκα δεν υπάρχουν λόγω εποχής. Ο φρέσκος ή αποξηραμένος, άνηθος έχει  ιδιαίτερη συγγένεια με τις ντομάτες και τα αγγούρια. Είναι ένα εξαιρετικό αρωματικό σε ζεστές και κρύες και σε πίτες με σπανάκι.

Το σκόρδο είναι γνωστό αρωματικό  και  αγαπήθηκε από καλούς μάγειρες σε πολλούς πολιτισμούς. Το σκόρδο είναι  αγαπητό εξίσου για τις θεραπευτικές του ιδιότητες και γαστρονομικές του ιδιότητες.

Η χρήση της Ρίγανης είναι γνωστή σε δημοφιλή ιταλικά πιάτα  πίτσας και σάλτσες μακαρονάδας. Χρησιμοποιείταιφρέσκια και  είναι ιδιαίτερα ωραία σε πράσινες σαλάτες με ντομάτα. Σε ξηρή μορφή, είναι ένα ευρέως διαθέσιμη.

Τα αρωματικά φυτά, λοιπόν  προσθέτουν γεύση και χρώμα στην καθημερινή μας μαγειρική. Τα βότανα που χρησιμοποιούμε στην παρασκευή τροφίμων προέρχονται από διάφορα μέρη των φυτών, όπως προαναφέραμε από τα φύλλα, από τη ρίζα ή το φλοιό ,το λουλούδι ή τους σπόρους. Μπορείτε συχνά  να πείτε πως ένα πιάτο σας προήλθε  από το άρωμα και τη γεύση που δημιουργείται από την χρήση των αρωματικών φυτών της Ελλάδας.

Ωστόσο, η χρήση τους στη κουζίνα είναι λεπτή και ήπια και τα αρωματικά φυτά κάνουν το φαγητό τόσο ξεχωριστό.

Παρακάτω θα ανακαλύψουμε ποια από τα αρωματικά φυτά που χρησιμοποιούνται πιο συχνά στην μαγειρική και τα οποία δεν πρέπει να λείπουν από την Ελληνική κουζίνα .

Κρόκος

Το σαφράν έχει ένα γλυκό άρωμα και όμορφο κίτρινο χρώμα και είναι πραγματικά η ουσία της Μεσογείου. Ο Κρόκος είναι ένα πολύ ακριβό αρωματικό και αυτό οφείλεται στη δύσκολη καλλιέργειά του. Περίπου 150 λουλούδια  απαιτούνται για να κάνουν ένα γραμμάριο ίνες αποξηραμένων σαφράν .

Μαϊντανός

Ο Μαϊντανός είναι απαραίτητο να  προστεθεί σε κάθε  πιάτο εκτός από τα γλυκά . Είναι φρέσκος, λαμπερός και καθαρός, τόσο στη γεύση όσο και στο χρώμα. Χρησιμοποιείται για να προσθέσετε χρώμα στη γέμιση, στις σούπες για γαρνίρισμα, πηγαίνει σε σαλάτες, σάλτσες και φωτίζει σάλτσες, κρέατα και πιάτα με ψάρι.

Βασιλικός 

Ο Βασιλικός θεωρείται ότι είναι το βότανο της Μεσογείου, αν και δεν χρησιμοποιείται ευρέως σε παραδοσιακά  πιάτα. Είναι ένα από τα βότανα που είναι γνωστά και που έχει μια σημαντική θέση στο μύθο, που εκτείνεται διαχρονικά σε πολλές εποχές και πολιτισμούς. Η ζεστή, γλυκιά και ελαφρώς πικάντικη γεύση του τον καθιστούν ιδανικό συνοδευτικό για πιάτα με ντομάτα και φυσικά είναι το βασικό συστατικό για τη σάλτσα πέστο μαζί με άλλα αγαπημένα, όπως το σκόρδο, το κουκουνάρι και το ελαιόλαδο .

Οι μικρές γλάστρες με τα αρωματικά φυτά, στο μικρό σας χώρο στα περβάζια του παραθύρου σας, εφόσον δεν διαθέτετε μπαλκόνι είναι ο μικρός αρωματικός σας κήπος που θα σας βοηθήσει να δημιουργήσετε την αρωματική  σας κουζίνα.