Κόστα Ρίκα, η πιο πράσινη ενεργειακά χώρα του κόσμου

Κατόρθωσε να καλύπτει το 94% των ενεργειακών αναγκών της από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας

Παρθένες εξωτικές παραλίες, εντυπωσιακά δάση και πλούσια βλάστηση, ένας εθνικός θησαυρός που η Κόστα Ρίκα αποφάσισε να διαφυλάξει

Είναι μια μικρή χώρα της Κεντρικής Αμερικής με σπάνιο φυσικό πλούτο και ομορφιά και μια ακόμη πιο σπάνια, καταπράσινη, ενεργειακή πολιτική. Η Κόστα Ρίκα μόλις έσπασε άλλο ένα ρεκόρ χρησιμοποιώντας 100% ανανεώσιμες πηγές για να καλύψει όλες τις ανάγκες της σε ενέργεια επί 75 ημέρες στη σειρά.

Ο άθλος επιτεύχθηκε χάρη στην έντονη βροχόπτωση η οποία τροφοδότησε τέσσερις υδροηλεκτρικούς σταθμούς παραγωγής ενέργειας τους τρεις πρώτους μήνες του έτους. Ορυκτά καύσιμα; Η Κόστα Ρίκα δεν τα έχει χρησιμοποιήσει καθόλου από τον Δεκέμβριο του 2014. Πέρυσι το 80% της ενέργειας που καταναλώθηκε προήλθε από υδροηλεκτρικές πηγές και το 10% από γεωθερμικές καθώς η χώρα έχει και πολλά ηφαίστεια.

Επί του παρόντος το 94% των ενεργειακών αναγκών της Κόστα Ρίκα ικανοποιείται από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, με νέα γεωθερμικά έργα στο στάδιο του σχεδιασμού, για να εξασφαλιστεί ότι η χώρα δεν θα εξαρτάται από ορυκτά καύσιμα και στο μέλλον.

Η κυβέρνηση ενέκρινε σχέδια για ένα γεωθερμικό έργο αξίας 958 εκατ. δολαρίων στα μέσα του 2014. Το πρώτο εργοστάσιο, όταν ολοκληρωθεί, αναμένεται να παράγει 55 μεγαβάτ ηλεκτρικής ενέργειας, αρκετή για να τροφοδοτήσει 55.000 σπίτια. Αλλες δύο μονάδες των 50 μεγαβάτ θα κατασκευαστούν ως το τέλος της δεκαετίας.

«Πλούσια Ακτή» με «πράσινο δόγμα»

Το όνομά της σημαίνει «Πλούσια Ακτή», ταιριαστό για έναν τροπικό παράδεισο, με παρθένες εξωτικές παραλίες, εντυπωσιακά δάση και πλούσια βλάστηση. Με πληθυσμό μόλις 4,8 εκατομμυρίων και υπερπροοδευτική περιβαλλοντική πολιτική, η Κόστα Ρίκα έχει στόχο να έχει μηδενικό ισοζύγιο άνθρακα ως το 2021, ενώ περισσότερο από το μισό της έκτασης της χώρας καλύπτεται από δέντρα. Το 25% των εδαφών της είναι προστατευόμενες περιοχές χάρη στο μοναδικό σύστημα που εφαρμόζει για την προστασία της χλωρίδας και της πανίδας της.

Η Κόστα Ρίκα επιμένει ότι οικονομική ανάπτυξη και οικολογία μπορούν να βαδίζουν χέρι-χέρι. Εχει δημιουργήσει μια «ολιστική στρατηγική» για την ανάπτυξη βάσει της οποίας υπολογίζει τα πάντα. Αν, λ.χ., ένα εργοστάσιο χημικών πουλάει τόνους ζιζανιοκτόνων αλλά ρυπαίνει ένα ποτάμι, τότε η ανάπτυξή του δεν είναι έντιμη.

Σύμφωνα με το «πράσινο δόγμα» της Κόστα Ρίκα, πρέπει να πληρώνει κανείς για να χρησιμοποιεί τη φύση, αφού το κλίμα, το νερό, τα κοράλλια, τα ψάρια και τα δάση είναι ένας εθνικός πλούτος που δεν μπορεί να προσφέρεται δωρεάν.

Η διαδικασία ξεκίνησε τη δεκαετία του '90, όταν η Κόστα Ρίκα συνειδητοποίησε την απίστευτη βιοποικιλότητά της, αλλά και το γεγονός ότι το μέλλον της οικονομίας της στηριζόταν στην προστασία αυτής της βιοποικιλότητας.

Ενέργεια και περιβάλλον στο ίδιο υπουργείο

Εκανε λοιπόν κάτι πρωτοφανές: ανέθεσε την ενέργεια, το περιβάλλον, τα ορυχεία και το νερό στο ίδιο υπουργείο, το υπουργείο Ενέργειας και Περιβάλλοντος. Σύμφωνα με τον Κάρλος Ροντρίγκες, αρμόδιο υπουργό την περίοδο 2002-2006, οι ομόλογοί του άλλων χωρών αντιμάχονται τους υπουργούς Ενέργειας, αλλά με την ανάθεσή της στο υπουργείο Περιβάλλοντος η Κόστα Ρίκα δημιούργησε μια εντελώς διαφορετική φιλοσοφία. Επένδυσε σημαντικά ποσά στην υδροηλεκτρική, στην αιολική και στη γεωθερμική ενέργεια, από τις οποίες καλύπτει σήμερα περισσότερο από το 95% των αναγκών της έναντι 50% το 1985. Το πιο εντυπωσιακό; Παρ' όλο που ανακάλυψε δικά της κοιτάσματα αργού πετρελαίου, αποφάσισε να απαγορεύσει την άντληση για να μη ρυπάνει την πολιτική ή το περιβάλλον της.

Η Κόστα Ρίκα είναι πρωτοπόρος της ιδέας ότι σε μια χώρα που στηρίζεται στον τουρισμό και στη γεωργία οι υπηρεσίες που παρέχουν τα οικοσυστήματα είναι σημαντικοί μοχλοί ανάπτυξης και πρέπει να πληρώνει κανείς γι' αυτά. Σήμερα οι περισσότερες χώρες δεν συνυπολογίζουν τα «παράπλευρα θύματα» των οικονομικών δραστηριοτήτων.

Αλλά η Κόστα Ρίκα αποφάσισε να πληρώνει τους γαιοκτήμονες που διατηρούν άθικτα τα δάση και καθαρούς τους ποταμούς. Και επέβαλε φόρο επί των εκπομπών καυσαερίων στο 3,5% της αγοραίας αξίας των ορυκτών καυσίμων ώστε να ανταμείβει με τα έσοδα τις φυλές των αυτοχθόνων που προστατεύουν τα δάση τους.