Υψηλές απώλειες γόνιμου εδάφους με τις συμβατικές πρακτικές καλλιέργειας

 Οι συμβατικές πρακτικές καλλιέργειας οδηγούν σε υψηλές τιμές απορροής και απώλειας γόνιμου εδάφους, όπως δείχνουν τα πρώτα αποτελέσματα πειραματικού αγρού στο αγρόκτημα του ΤΕΙ Θεσσαλίας.

Συγκεκριμένα, δράση του έργου "ΘΑΛΗΣ- Φιλική προς το περιβάλλον παραγωγή βιομάζας", που υλοποιείται από το Τμήμα Μηχανικής Βιοσυστημάτων της Σχολής Τεχνολόγων Γεωπονίας του ΤΕΙ Θεσσαλίας, με συντονιστή τον καθηγητή του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας Θεοφάνη Γέμτο, στοχεύει στη μελέτη του φαινομένου της διάβρωσης και των δυνατών μεθόδων μείωσής της.

Παράλληλα, το πρόγραμμα στοχεύει και στην επαλήθευση υπαρχόντων προτύπων καθώς και την ανάπτυξη νέων για τη απορροή του νερού και τη διάβρωση.

Η διάβρωση του εδάφους, όπως ανέφερε σε δημοσιογράφους ο Παναγιώτης Βύρλας, επίκουρος καθηγητής Τ.Ε.Ι. Θεσσαλίας, στο Τμήμα Μηχανικής Βιοσυστημάτων, έχει ως συνέπεια την απώλεια της επιφανειακής γόνιμης στοιβάδας και την αποκάλυψη ενός λιγότερου παραγωγικού υπεδάφους, το οποίο έχει μειωμένη ικανότητα να συγκρατεί και να ανακυκλώνει τα θρεπτικά στοιχεία καθώς και να απορροφά, αποθηκεύει και διευκολύνει την κυκλοφορία του νερού και του αέρα.

Σε παγκόσμια κλίμακα, η διάβρωση αποτελεί την κυριότερη αιτία υποβάθμισης των εδαφών.

Οι παράγοντες που προκαλούν διάβρωση είναι το νερό είτε της βροχής είτε της άρδευσης, ο άνεμος και πολλές φορές ο ίδιος ο άνθρωπος, όταν χρησιμοποιεί ακατάλληλες τεχνικές κατεργασίας, προκαλώντας την καθοδική μετακίνηση μεγάλων ποσοτήτων γόνιμου εδάφους.

Για τη μελέτη του φαινομένου, σύμφωνα με τον ίδιο, εγκαταστάθηκε πειραματικός αγρός στο αγρόκτημα του ΤΕΙ Θεσσαλίας στη Λάρισα, σε αγρό με κλίση τουλάχιστον 5%, με μεταχειρίσεις τη συμβατική κατεργασία και την ακαλλιέργεια με δύο κατευθύνσεις κατεργασίας του εδάφους (κατά τις ισοϋψείς και τις κλίσεις) και με χρήση ή όχι καλλιεργειών φυτοκάλυψης (μίγμα σιτηρού και ψυχανθούς) για συνεχή κάλυψη του εδάφους.

Τα πειραματικά τεμάχια έχουν μήκος 22m και πλάτος 6m και μετρώνται οι απορροές με χρήση μετρητών ροής στο κάτω άκρο του κάθε πειραματικού τεμαχίου, η απώλεια εδάφους (κυρίως αργίλου και ιλύος) τόσο σε πραγματικά συμβάντα όσο και σε με τεχνητή βροχή.

Τα έως τώρα αποτελέσματα δείχνουν, επισημαίνει ο κ. Βύρλας, πως οι συμβατικές πρακτικές καλλιέργειας (όργωμα κατά τις κλίσεις, διατήρηση ακάλυπτης επιφάνειας του εδάφους το χειμώνα) οδηγούν σε υψηλές τιμές απορροής και απώλειας γόνιμου εδάφους και επιβεβαιώνουν την θεώρηση ότι η χρήση καλλιεργειών σε αμειψισπορές που διατηρούν το έδαφος καλυμμένο, με παράλληλη χρήση μεθόδων ακαλλιέργειας συμβάλλουν ουσιαστικά στη μείωση της διάβρωσης.

Συνολικά έξι διαδικασίες έχουν, σύμφωνα με τον επίκουρο καθηγητή, σήμερα αναγνωρισθεί και κατονομασθεί ως υπεύθυνες για την υποβάθμιση των εδαφών. Είναι η συμπίεση, η διάβρωση από το νερό και τον άνεμο, η απώλεια της οργανικής ουσίας, η μείωση της βιοποικιλότητας, η αλάτωση και η ρύπανση.

Οι πρώτες τέσσερις από τις παραπάνω διαδικασίες, τονίζει, είναι στενά συνδεδεμένες με τη μηχανική κατεργασία του εδάφους και κυρίως με τη συμβατική.

Οι απώλειες ανέρχονται στα 150-300 εκατομμύρια τόνους γόνιμου εδάφους ετησίως, μέσω του οποίου χάνονται περίπου 1,5 εκατομμύρια τόνοι χούμου, 150.000 τόνοι ολικού αζώτου, 300.000 τόνοι ολικού φωσφόρου και 540.000 τόνοι καλίου, την στιγμή που για την λίπανση των καλλιεργειών χρησιμοποιούνται ετησίως περίπου 420.000 τόνοι Ν, 190.000 τόνοι P2O5 και 70.000 τόνοι K2O.

Από τα στοιχεία αυτά προκύπτει ότι η μισή ποσότητα των χρησιμοποιούμενων λιπασμάτων χάνεται με τη διάβρωση. Μαζί με τα λιπάσματα, μεταφέρονται και σημαντικές ποσότητες φυτοφαρμάκων τα οποία πολλές φορές καταλήγουν σε επιφανειακά και υπόγεια ύδατα προκαλώντας σοβαρά προβλήματα μόλυνσης και ευτροφισμού.

Το διαβάσαμε στο paseges.gr