WWF: «Η Ελλάδα έχει απεριόριστες δυνατότητες για ζωντανή οικονομία αλλά... τις αγνοεί»

Την ανάγκη η χώρα μας να στραφεί άμεσα προς μια δίκαιη οικονομία που θα συνυπολογίζει την αξία του φυσικού «κεφαλαίου», προς ένα επιχειρηματικό σχέδιο που θα προωθεί την βιώσιμη ανάπτυξη και ένα χρηματοπιστωτικό σύστημα με περιβαλλοντικά και κοινωνικά κριτήρια, τόνισαν οι συμμετέχοντες στην ημερίδα «Ζωντανή ελληνική οικονομία, για το περιβάλλον και τον άνθρωπο», που πραγματοποιήθηκε στις 15 Οκτωβρίου, σε συνεργασία με το Μέγαρο Μουσικής, στο πλαίσιο των εκδηλώσεων του Megaron Plus. 

Στο εισαγωγικό πρώτο μέρος της ημερίδας, ο Δημήτρης Καραβέλλας τόνισε ότι στην ολοκληρωμένη σχετική πρόταση του WWF Ελλάς για ζωντανή ελληνική οικονομία περιέχονται μεταρρυθμίσεις και αλλαγές που σε μεγάλο βαθμό είναι αυτονόητες, αλλά ως σύνολο απαιτούν μια γενναία στροφή πολιτικής, πολιτείας και πολιτών. Η Θεοδότα Νάντσου, επικεφαλής πολιτικής του WWF Ελλάς, ανέλυσε το πλαίσιο, επισημαίνοντας ιδιαίτερα ότι μη βλέποντας την κρίση ως ευκαιρία για την πραγματικά απαραίτητη στροφή από στερεότυπα και κακές «συνήθειες» που θάβουν το δυναμικό της Ελλάδας για μια πραγματικά βιώσιμη και ζωντανή οικονομία, ενώ έχουν επίσης επιδεινώσει το επιχειρηματικό περιβάλλον. 

Η κακή και «φωτογραφική» νομοθέτηση, η αγνόηση από την τουριστική πολιτική της σημασίας της φύσης ως σταθερά πρώτου λόγου επιλογής τουριστικού προορισμού, οι κρατικές πολιτικές επιδότησης οποιασδήποτε επένδυσης δίχως περιβαλλοντικό όφελος, είναι μερικά μόνο από τα κρίσιμα προβλήματα, για τα οποία οι λύσεις υπάρχουν και πρέπει να γίνουν πράξη. Ο Τόνι Λονγκ (Tony Long), διευθυντής του Γραφείου Ευρωπαϊκής Πολιτικής του WWF, παρουσίασε τις πολιτικές της ΕΕ για την πράσινη οικονομία, οι οποίες όμως τώρα υποσκάπτονται με το πρόσχημα της ανάγκης για γρήγορους ρυθμούς οικονομικής ανάπτυξης. 

Στην ίδια ενότητα, ο Βασίλης Αντωνιάδης, Διευθυντής του γραφείου της Boston Consulting Group στην Αθήνα, σχολίασε την πρόταση του WWF Ελλάς ως πολύ ολοκληρωμένη, εμπεριστατωμένη και ρεαλιστική. Τόνισε επίσης ότι το σημερινό στρεβλό αναπτυξιακό μοντέλο οφείλεται στην αδυναμία της χώρας να εκμεταλλευτεί θετικά το συγκριτικό της πλεονέκτημα, εισάγοντας την περιβαλλοντική διάσταση σε όλους τους παραγωγικούς τομείς, από τον τουρισμό, ως τον μεταποιητικό κλάδο, την οικοδομή κλπ.

Στη δεύτερη ενότητα με τίτλο «Πολιτεία για τη ζωντανή οικονομία», οι ομιλητές περιέγραψαν το δυσμενές για το φυσικό περιβάλλον νομικό και οικονομικό πλαίσιο της χώρας και διατύπωσαν μια σειρά από κρίσιμες βελτιώσεις στο σύστημα και στην ποιότητα νομοθέτησης, διακυβέρνησης και λήψης αποφάσεων, καθώς και σχεδιασμού και άσκησης οικονομικών πολιτικών. Ο Κωνσταντίνος Μενουδάκος, Επίτιμος Πρόεδρος του Συμβουλίου της Επικρατείας, μίλησε για την «ανασφάλεια δικαίου» που χαρακτηρίζει την ελληνική πραγματικότητα, ενώ τόνισε ότι η πολυνομία, αλλά και οι συχνά αντιφατικοί νόμοι για το περιβάλλον φέρνουν το αντίθετο αποτέλεσμα από το επιθυμητό και ταυτόχρονα δημιουργούν στον πολίτη και στον επενδυτή μια αίσθηση όχι μόνο αβεβαιότητας αλλά και ασυδοσίας. 

Ο Χαράλαμπος Κουταλάκης, Επικ. Καθηγητής διοικητικής επιστήμης στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, περιέγραψε τις αγκυλώσεις σε όλα τα επίπεδα λήψης αποφάσεων, καταδεικνύοντας ως κύριο αίτιο όλων την έλλειψη συντονισμού μεταξύ των αρμόδιων φορέων. και επεσήμανε την ανάγκη στροφής προς νέα εναλλακτικά μοντέλα διακυβέρνησης στα οποία σημαντικό ρόλο θα διαδραματίζουν οι δήμοι, οι περιφέρειες και η κοινωνία των πολιτών. 

Ο Ευτύχης Σαρτζετάκης, Καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας, χαρακτήρισε «δομικά» τα προβλήματα της Ελλάδας, τονίζοντας ότι οφείλονται στο λανθασμένο μοντέλο οικονομικής ανάπτυξης που έχει υιοθετήσει και αναπαραγάγει η χώρα. Ως λύσεις ανέφερε τη δημιουργία πράσινων εθνικών λογαριασμών, δηλαδή τον υπολογισμό του ανθρώπινου, κοινωνικού και φυσικού κεφαλαίου πέραν του παραγόμενου, το πρασίνισμα του φορολογικού συστήματος με μετακύληση του φορολογικού βάρους σε περιβαλλοντικά επιβαρυντικές δραστηριότητες, και την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή. Τέλος, η Ιόλη Χριστοπούλου, υπεύθυνη πολιτικής για το φυσικό περιβάλλον στο WWF Ελλάς, μίλησε αναλυτικά για την αξία της φύσης ως θεμέλιο της ζωντανής οικονομίας, τονίζοντας ότι η απώλεια της βιοποικιλότητας προκαλεί δυσθεώρητο οικονομικό κόστος και έχει αντίκτυπο στην ευημερία των πολιτών.

Στην τρίτη ενότητα «Αναπτυξιακές πολιτικές και πολιτική πραγματικότητα» ο Πάρις Τσάρτας, Καθηγητής τουριστικής ανάπτυξης στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου, παρουσίασε τα θετικά παραδείγματα της τουριστικής ανάπτυξης της χώρας, ενώ υποστήριξε ότι η κατάσταση σήμερα ούτως ή άλλως δεν ευνοεί την ανάπτυξη του μαζικού τουρισμού –λόγω έλλειψης αγοράς- αλλά συνιστά πεδίο δόξης λαμπρό για την ανάπτυξη των εναλλακτικών μορφών τουρισμού, όπως ο οικοτουρισμός, ο αγροτουρισμός κλπ. 

Ο Γιώργος Βλάχος, Επίκουρος Καθηγητής του Γεωπονικού Πανεπιστημίου, αναφέρθηκε στην πρωτογενή παραγωγή της χώρας, την αγροτική παραγωγή δηλαδή, η οποία αν και βρίσκεται σε καλό επίπεδο έχει ακόμη προοπτική ανάπτυξης εφόσον τα ελληνικά προϊόντα παραμείνουν ανταγωνιστικά διεθνώς. Ο Λευτέρης Ιωαννίδης, Δήμαρχος Κοζάνης, παρουσίασε τις προοπτικές και το όραμα για τη μετα-λιγνιτική εποχή στη Δυτική Μακεδονία, μια περιφέρεια που μαστίζεται από την υψηλότερη ανεργία νέων στην ΕΕ και πολύ υψηλά ποσοστά αναπνευστικών παθήσεων στα παιδιά, ενώ διαθέτει εξαιρετικό φυσικό κεφάλαιο που πρέπει να αποτελέσει την προμετωπίδα για μια ζωντανή τοπική οικονομία. Όπως χαρακτηριστικά τόνισε ο κ. Ιωαννίδης, «οι ΑΠΕ και η εξοικονόμηση ενέργειας συνιστούν ευκαιρία για την Δυτ. Μακεδονία καθώς θα συμβάλουν και στην πάταξη της ενεργειακής φτώχειας που μαστίζει την περιοχή».

Στην τελευταία ενότητα της ημερίδας με τίτλο «Ζωντανή πραγματική οικονομία», παρουσιάστηκαν συγκεκριμένα παραδείγματα περιβαλλοντικά βιώσιμων οικονομικών δραστηριοτήτων στους κλάδους των τραπεζών, της πρωτογενούς παραγωγής και μεταποίησης, και της κοινωνικής οικονομίας. Ο Βρασίδας Ζάβρας, Γενικός Διευθυντής της Τράπεζας Πειραιώς, παρουσίασε τον τομέα Περιβαλλοντικής Τραπεζικής του Ομίλου Πειραιώς και την μέχρι σήμερα ενσωμάτωση πολλών κατευθύνσεων της Έκθεσης του WWF Ελλάς για την Ζωντανή Οικονομία, στη στρατηγική του συγκεκριμένου τομέα. 

Σημείωσε ότι η στροφή των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων σε πρακτικές αειφορικής ανάπτυξης πρέπει να αποτελεί μία συνεχή δέσμευση και προσπάθεια, καταλήγοντας ότι το παράδειγμα της Τράπεζας Πειραιώς ξεχωρίζει έντονα σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Ο Διονύσης Διονυσόπουλος, Προϊστάμενος διασφάλισης ποιότητας της ΑΒ Βασιλόπουλος, ανέλυσε την πρωτοβουλία του Αβ σε συνεργασία με το WWF Ελλάς για την ανάπτυξη στην Καβάλα του πρώτου στη Μεσόγειο αλιευτικού στόλου που πιστοποιείται με κριτήρια περιβαλλοντικής βιωσιμότητας. 

Ο Φίλιππος Κυρκίτσος, Πρόεδρος της Οικολογικής Εταιρείας Ανακύκλωσης, παρουσίασε τις τεράστιες προοπτικές και τα οφέλη για την κοινωνία και το περιβάλλον, αλλά και τη σημασία για την οικονομία από την ανάπτυξη της κοινωνικής οικονομίας στον τομέα της οικολογικά βιώσιμης διαχείρισης απορριμμάτων. Τέλος, ο Βασίλης Μπέλλης, Γραμματέας ΔΣ της Ενεργειακής Συνεταιριστικής Επιχείρησης Καρδίτσας, παρουσίασε τα πολλαπλά οφέλη από την ανάπτυξη συνεργατικών σχημάτων για την παραγωγή ενέργειας, τα οποία στην περίπτωση της Καρδίτσας αποτελούν και υπόδειγμα τομεακής διασύνδεσης με την πρωτογενή παραγωγή, καθώς συμβάλλουν στην ενεργειακή αξιοποίηση αγροτικών παραπροϊόντων.

Όπως τονίζει ο Δημήτρης Καραβέλλας, Διευθυντής του WWF Ελλάς, «ενώ ακούμε συνέχεια πως η χώρα ‘γυρίζει σελίδα’, αυτό είναι ανέφικτο όσο στηριζόμαστε στο προβληματικό αναπτυξιακό πρότυπο που μας έφερε σε αυτό το χάλι. Στην Ελλάδα της κρίσης, το ζητούμενο δεν είναι άλλο από ένα νέο όραμα και η ανασυγκρότηση μιας ρημαγμένης οικονομίας με όρους οικολογικούς και κοινωνικούς. Ας ανοίξει λοιπόν ο δημόσιος διάλογος για το είδος της ανάπτυξης που θέλουμε και ας τολμήσουμε να οραματιστούμε και να σχεδιάσουμε μια πραγματικά ζωντανή οικονομία».