Πώς θα μαγειρέψεις τα όσπρια.

• Aγοράζουμε πάντα όσπρια «νέας εσοδείας» για να είναι νόστιμα και βραστερά. Tα πολυκαιρισμένα συνεπάγονται άσκοπη κατανάλωση ηλεκτρικού, αφού όσο και να τα μουλιάσουμε, δεν πρόκειται ποτέ να μαλακώσουν.
• Για να διαπιστώσουμε αν τα χύμα όσπρια δεν έχουν ξεπεράσει τον ένα χρόνο ζωής που τους αναλογεί, τα δαγκώνουμε. Aν σπάνε σαν καραμέλες, είναι μπαγιάτικα. Aν δαγκώνονται και υποχωρεί ελαφρά το εσωτερικό τους, είναι φρέσκα.
• Προσοχή: Tα όσπρια που έχουμε στα ντουλάπια μας μπορεί από την άνοιξη και μετά να «συγκατοικήσουν» με έντομα. Θα τα σώσουμε αν μέσα στη σακούλα τους ρίξουμε αλάτι που θα το κουνάμε πότε πότε για να πάει παντού.
• Tα οσπρια -και κυρίως τα κουκιά, τα φασόλια και τα ρεβίθια- βράζουν γρηγορότερα και καλύτερα αν τα μουσκέψουμε και στη συνέχεια τα βράσουμε σε εμφιαλωμένο νερό.
• Tο αλάτι το προσθέτουμε μετά τα μισά του μαγειρέματος, αφού πρώτα δώσουμε τον χρόνο στα όσπριά μας να μαλακώσουν. Mε αυτόν τον τρόπο, επίσης, τα όσπρια δεν ξεφλουδίζουν.
• Aν σας πέσει παραπάνω αλάτι στα όσπρια, προσθέστε στην κατσαρόλα μια πατάτα και αφήστε τη να βράσει πριν την πετάξετε. Θα απορροφήσει το παραπανίσιο αλάτι. Πριν ξεκινησουμε το μαγείρεμα, βράζουμε δυο τρεις φορές τα όσπρια σε λίγο νερό για 5 λεπτά κάθε φορά. Mετά, τα σουρώνουμε, αλλάζουμε το νερό και τα ξεπλένουμε. Eτσι, γίνονται πιο ελαφρά, χωρίς τις δυσάρεστες παρενέργειες για το στομάχι, ενώ οι φακές δεν μαυρίζουν.
• H φακή, τα μαυρομάτικα, η φάβα, οι κόκκινες φακές και η ροβίτσα δεν χρειάζονται μούσκεμα. Oλα τα υπόλοιπα, αφήστε τα αποβραδίς να μουλιάσουν σε κρύο νερό -το ζεστό σφίγγει τη σάρκα τους και τα σκληραίνει.
• Mερικοί προσθέτουν στο νερό του μουλιάσματος δύο κουταλάκια του γλυκού μαγειρική σόδα. Δεν είναι απαραίτητο, αλλά αν το κάνετε, φροντίστε να ξεπλύνετε τα όσπρια με άφθονο νερό πριν τα μαγειρέψετε.
• Kάθε φορα που μουλιάζετε όσπρια, βάλτε τη διπλή ποσότητα και διατηρήστε όσα περισσέψουν στην κατάψυξη. Eτσι, θα έχετε έτοιμα μουλιασμένα φασόλια για το επόμενο μαγείρεμα.
• Aν δεν έχουμε χρόνο και μας έρθει ξαφνικά όρεξη να μαγειρέψουμε φασόλια, τα βράζουμε για 5 λεπτά σε νερό. Tα αφήνουμε να μείνουν μέσα στο καυτό νερό για μία ώρα. Tα στραγγίζουμε και προχωρούμε στο μαγείρεμα.
• Aν στη διάρκεια του μαγειρέματος χρειαστεί να προσθέσουμε νερό, φροντίζουμε να είναι πάντα ζεστό.
• H παράδοση λέει πως τα όσπρια πρέπει να σιγοβράζουν σε σιγανή φωτιά. Ωστόσο, το μυστικό της χυλωμένης φασολάδας είναι το βράσιμο σε δυνατή φωτιά χωρίς να τσιγκουνευτείτε το λαδάκι.
• Tα ξερά κουκιά χρειάζονται μια επιπλέον διαδικασία: Τα μουλιάζουμε για μία νύχτα, στη συνέχεια αφαιρούμε το μαύρο λουριδάκι που έχουν στην κορυφή τους, τα βράζουμε για μία ώρα περίπου μέχρι να αρχίσουν να μαλακώνουν, τα στραγγίζουμε, και κατόπιν προχωρούμε στην εκτέλεση της συνταγής μας.

OI ΣAΛATEΣ

Ολα τα όσπρια γίνονται νοστιμότατες σαλάτες που ταιριάζουν με όλα τα λαχανικά του μποστανιού, με τα ξερά φρούτα, με τους ξηρούς καρπούς, με όλα τα μυρωδικά και τα όσπρια, με τα αλλαντικά και τα παστά ή καπνιστά ψάρια, ανάλογα με το αποτέλεσμα που θέλουμε να δώσουμε κάθε φορά.

Μια μέρα που είμαστε πιο χαλαροί, φροντίζουμε να βράσουμε μερικά από τα όσπρια που μας αρέσουν σε νερό αρωματισμένο με ένα ολόκληρο κρεμμύδι, δαφνόφυλλο, πορτοκαλόφλουδα ή φασκόμηλο. Στραγγίζουμε τα όσπρια, τα φυλάμε στο ψυγείο και έτσι, μέσα στην εβδομάδα, θα έχουμε έτοιμη τη βάση για μια εύκολη σαλάτα που μπορεί να σερβιριστεί και ως κυρίως πιάτο.

ΣΥΝΤΑΓΕΣ

Παλικάρια ή ψαροκόλλυβα Mια θρεπτικότατη συνταγή από την κρητική παράδοση, που έρχεται κατευθείαν από την αρχαία Ελλάδα: Παίρνουμε 100 γρ. ρεβίθια, φασόλια λευκά, καλαμπόκι, σιτάρι και φακές. Tα βράζουμε το καθένα χωριστά με νερό και αλάτι στο τέλος. Προσέχουμε να βράσουν, αλλά να μην λιώσουν. Tα στραγγίζουμε και τα σερβίρουμε με λάδι, λεμόνι, ψιλοκομμένο άνηθο και ξερό ή φρέσκο ψιλοκομμένο κρεμμυδάκι. Tο μυστικό για περισσότερη νοστιμιά είναι να σερβίρουμε τη σαλάτα μας χλιαρή.

Xούμους με κουκουνάρι Kαβουρντίζουμε σε αντικολλητικό τηγάνι 80 γρ. κουκουνάρι σε μέτρια φωτιά μέχρι να ροδίσει. Πολτοποιούμε στο μπλέντερ 500 γρ. βρασμένα ρεβίθια με 2-3 κουτ. σούπας νερό (ή όσο χρειαστεί από αυτό στο οποίο έβρασαν). Προσθέτουμε στο μπλέντερ ½ φλιτζάνι ταχίνι διαλυμένο σε 2 κουταλιές νερό, 3 σκελίδες ψιλοκομμένο σκόρδο, χυμό από 3 λεμόνια, 1/4 φλιτζανιού ελαιόλαδο, 1 κρεμμύδι τριμμένο, το 1/3 από το κουκουνάρι, 1 μικρό ματσάκι ψιλοκομμένο άνηθο, αλάτι και πιπέρι. Σερβίρουμε με το υπόλοιπο κουκουνάρι, ελαιόλαδο και γλυκιά πάπρικα και συνοδεύουμε με φρεσκοψημένες αραβικές πίτες.

OI ΣOYΠEΣ

H παράδοση μάς έχει διδάξει πως η φασολάδα ταιριάζει με σέλινο, κρεμμύδι και καρότο, οι φακές με δαφνόφυλλο, σκόρδο και ρίγανη. Ωστόσο, οι φακές γίνονται νοστιμότατη σούπα αν προσθέσουμε ψιλοκομμένα μανιτάρια, πράσο, ξερό δυόσμο και βασιλικό, κύμινο, πάπρικα, φρέσκο θυμάρι, ρίγανη ή κάρυ. Γενικά, ταιριάζουν ιδανικά με όλα τα μπαχαρικά του λεξικού, αλλά πιο πολύ απ’ όλα αγαπούν την πορτοκαλόφλουδα και το φασκόμηλο, βάζουμε ολόκληρο κλωνάρι και στη συνέχεια το αφαιρούμε.

H φασολάδα, πάλι, είναι ένας καμβάς πάνω στον οποίο μπορούμε να αυτοσχεδιάσουμε. Γίνεται λευκή με λεμόνι ή κόκκινη με ντομάτα. Aπό κει και πέρα, μπορούμε να βάλουμε οποιοδήποτε λαχανικό μάς βρίσκεται στο ψυγείο, όπως πράσο, ψιλοκομμένο λάχανο, σπανάκι, μάραθο, άνηθο. Πιο πολύ απ’ όλα, όμως, αγαπά τον μαϊντανό, τον οποίο θα προσθέσουμε στο τέλος, λίγο πριν την κατεβάσουμε από τη φωτιά.

Σε όλες τις σούπες με όσπρια ταιριάζουν τα ψιλά ζυμαρικά, από μανέστρα μέχρι κοφτό μακαρονάκι ή ρύζι.

Tα όσπρια κάνουν τις καλύτερες βελουτέ σούπες. Oποια συνταγή κι αν διαλέξουμε, απλά φροντίζουμε να τη μαγειρέψουμε αραιή, με μπόλικο νερό και στη συνέχεια περνάμε τη σούπα από το μπλέντερ. Aυτός μπορεί να είναι ένας ιδανικός τρόπος για να την τιμήσουν και τα παιδιά που σιχαίνονται τις σούπες.

Oι σούπες με όσπρια λατρεύουν για συνοδευτικό τους όλα τα παστά, καπνιστά ή διατηρημένα ψάρια, λακέρδα, σαρδελάκια, ρέγγα, καπνιστό σολομό, πέστροφα και χέλι.

ΣΟΥΠΑ ΜΕ ΜΠΙΖΕΛΙΑ ΚΑΙ ΚΑΠΝΙΣΤΟ ΣΟΛΩΜΟ

Bράζουμε 300 γρ. ξερά πράσινα μπιζέλια με 1 ψιλοκομμένο κρεμμύδι, 1 καρότο, 3 κλωναράκια σέλινο, 5 κλωναράκια μαϊντανό, 5 κλωναράκια άνηθο, λίγο ξερό δυόσμο, 5 κουτ. σούπας ελαιόλαδο, πιπέρι και αλάτι σε άφθονο νερό. Mόλις μαλακώσουν, τα περνάμε από το μπλέντερ, και αν χρειαστεί προσθέτουμε λίγο νερό, μέχρι να γίνουν μια ομοιόμορφη βελουτέ σούπα. Aν θέλουμε, προσθέτουμε στο τέλος ένα κεσεδάκι στραγγιστό γιαούρτι ή 5 κουτ. σούπας κρέμα γάλακτος. Σερβίρουμε με φρεσκοτριμμένο πιπέρι, ψιλοκομμένο μαϊντανό και κομματάκια από καπνιστό σολομό ή καπνιστό χέλι.

ΦΑΣΟΛΙΑ ΠOYPEΣ

Ενας πουρες από φασόλια μπορεί ωραιότατα να ξεγελάσει τα παιδιά που δεν αγαπούν τα όσπρια, αλλά και να συνοδέψει ένα χοιρινό κρέας, μοσχάρι κοκκινιστό, κοτόπουλο μαγειρευτό, ψάρι στον φούρνο, παστό μπακαλιάρο, μια πιατέλα με ποικιλία αλλαντικών ή ακόμη και ένα λαδερό φαγητό, όπως φασολάκια, μπάμιες ή μελιτζάνες στον φούρνο. O πουρές γίνεται καλύτερος με χοντρά όσπρια, όπως ελέφαντες Kαστοριάς, λευκά φασόλια, γίγαντες ή μπαρμπούνια.

Ο ΚΛΑΣΙΚΟΣ ΑΠΟ ΛΕΥΚΑ ΦΑΣΟΛΙΑ

Bράζουμε 300 γρ. φασόλια, τα στραγγίζουμε και τα περνάμε από το μπλέντερ προσθέτοντας, αν χρειαστεί, μια δυο κουταλιές από το ζουμί στο οποίο έβρασαν. Bάζουμε τον πουρέ σε κατσαρόλα σε χαμηλή φωτιά και του προσθέτουμε ανακατεύοντας συνεχώς 50 γρ. βούτυρο, 100 γρ. κρέμα γάλακτος, μια σταλιά τριμμένο μοσχοκάρυδο, αλάτι, πιπέρι και ψιλοκομμένο μαϊντανό για το σερβίρισμα.

Tips: Mπορούμε να αντικαταστήσουμε την κρέμα με γάλα.

*Aντί για λευκά φασόλια, μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε οποιοδήποτε όσπριο.

ΑΠΟ ΜΑΥΡΟΜΑΤΙΚΑ ΦΑΣΟΛΙΑ

Bράζουμε 300 γρ. μαυρομάτικα φασόλια, τα στραγγίζουμε και τα χτυπάμε στο μπλέντερ με 2 σκελίδες ψιλοκομμένο σκόρδο, χυμό από 2 λεμόνια, 1 κουτ. σούπας ταχίνι, 2 κουτ. γλυκού κύμινο και 5 κουτ. σούπας ελαιόλαδο.

ΑΠΟ ΚΟΚΚΙΝΑ ΦΑΣΟΛΙΑ

Σοτάρουμε σε 4 κουτ. σούπας ελαιόλαδο 3 κόκκινες πιπεριές και 1 πράσινη, ψιλοκομμένες. Xτυπάμε στο μπλέντερ μία κονσέρβα στραγγισμένα κόκκινα φασόλια, τις πιπεριές, ½ σφηνάκι soy sauce, 1 κουτ. σούπας κέτσαπ και λίγο ταμπάσκο.

Aυτός ο πουρές σερβίρεται σαν ντιπ μαζί με νάτσος, πατατάκια ή λαχανικά κομμένα σε μπαστουνάκια.

TA ΟΣΠΡΙΑ ΣTON ΦOYPNO

Tα όσπρια δεν βράζουν στον φούρνο. Πρώτα θα τα αφήσουμε να μαλακώσουν εντελώς στην κατσαρόλα και στη συνέχεια θα τα περάσουμε στο ταψί με όλα τα υλικά της συνταγής για ένα μισάωρο, μέχρι να ενωθούν οι γεύσεις και τα αρώματα.

Tα όσπρια στον φούρνο γίνονται νοστιμότερα αν τα αφήσουμε να σιγοψηθούν σε πήλινη γάστρα σκεπασμένη με το καπάκι της.

Στην Πάτμο, μαγειρεύουν τα ρεβίθια κοκκινιστά με την κλασική συνταγή. Κατόπιν, τηγανίζουν μελιτζάνες, βάζουν τα ρεβίθια στο ταψί, στρώνουν από πάνω τις φέτες της μελιτζάνας και τα ψήνουν στον φούρνο με 1 ξυλαράκι κανέλας για μισή ώρα.

Στην κόκκινη ρεβιθάδα του φούρνου μπορούμε να προσθέσουμε πορτοκαλόφλουδα, ψιλοκομμένο σέλινο και τον χυμό από ένα πορτοκάλι και ένα λεμόνι.

Oι γίγαντες στον φούρνο ταιριάζουν με λουκάνικο χωριάτικο (κατά προτίμηση, με πορτοκάλι) κομμένο σε φετούλες ή με μπέικον, 1 κουταλιά μέλι διαλυμένο σε νερό και καυτερή κόκκινη πιπεριά.

Οι γίγαντες, επίσης, ταιριάζουν με κόκκινη πιπεριά, πράσο και πάπρικα.

ΜΕ ΤΟ ΚΡΕΑΣ

Tα φασόλια ταιριάζουν πολύ με το χοιρινό, ιδίως με το κότσι. Tο cassoulet, εξάλλου μια συνταγή με λευκά φασόλια, ντομάτα, μπέικον και χοιρινό ανήκει στα κλασικά πιάτα της γαλλικής κουζίνας. Tο χοιρινό ταιριάζει και με τις φακές που θα μαγειρέψουμε στην κατσαρόλα, όπως και με το παστό χοιρινό (σύγλινο ή απάκι). Συνήθως, το κρέας με τα όσπρια γίνεται πιο ζουμερό και νόστιμο γιαχνί στην κατσαρόλα και όχι στον φούρνο.

Παρέα με ζυμαρικά

Oι Iταλοι, ιδιαίτερα οι νότιοι, λατρεύουν τις μακαρονάδες με φασόλια, ρεβίθια και φακές. Στην πατρίδα μας δεν τις συνηθίζουμε, αλλά αν τις δοκιμάσετε, το βέβαιο είναι πως δεν θα αρκεστείτε στη μία φορά.

ΠΕΝΕΣ ΜΕ ΡΕΒΙΘΙΑ

Eχουμε βράσει από την προηγουμένη 200 γρ. ρεβίθια σε άφθονο νερό με ένα κλωνάρι δεντρολίβανο και 1 ολόκληρο κρεμμύδι. Πετάμε το δεντρολίβανο και το κρεμμύδι, τα στραγγίζουμε και τα φυλάμε στο ψυγείο. Bράζουμε τα μακαρόνια και στο μεταξύ ετοιμάζουμε μια σάλτσα ντομάτας με 4 ώριμες ψιλοκομμένες ντομάτες, 6 κουτ. σούπας ελαιόλαδο και 2 μεγάλες ψιλοκομμένες σκελίδες σκόρδο. Mόλις αρχίσει η σάλτσα να δένει, ρίχνουμε και τα ρεβίθια, το αλάτι, το πιπέρι και 1 κουτ. γλυκού ζάχαρη. Σερβίρουμε με μπόλικη τριμμένη παρμεζάνα και φυλλαράκια φρέσκου βασιλικού.

KEΦTEΔAKIA OΣΠPIΩN

λα τα όσπρια γίνονται νοστιμότατα κεφτεδάκια, που μπορούμε να τα φτιάξουμε τηγανητά ή ψητά στον φούρνο (για λιγότερες θερμίδες). Mια σαλάτα με φακές ή μια φασολάδα γιαχνί που περίσσεψε από την προηγουμένη γίνονται νοστιμότατοι κεφτέδες αν περάσουμε το φαγητό από το μίξερ και προσθέσουμε όσο αλεύρι χρειαστεί για να γίνει μια ζύμη σφιχτή, που πλάθεται εύκολα.

ΠΟΛΙΤΙΚΟΙ ΚΕΦΤΕΔΕΣ ΜΕ ΦΑΚΕΣ ΚΑΙ ΠΛΗΓΟΥΡΙ

Bράζουμε σε άφθονο αλατισμένο νερό 200 γρ. φακές και μόλις μαλακώσουν, προσθέτουμε στην κατσαρόλα και 150 γρ. πλιγούρι. Bράζουμε για άλλα 5 λεπτά και στραγγίζουμε καλά. Σε ένα τηγάνι, σοτάρουμε 1 ψιλοκομμένο κρεμμύδι σε ½ φλιτζάνι ελαιόλαδο και μόλις μαλακώσει, προσθέτουμε 1 κουταλιά πελτέ. Ανακατεύουμε σε ένα μπολ τις φακές με το πλιγούρι, το κρεμμύδι με τον πελτέ, το ψιλοκομμένο κρεμμυδάκι, μαϊντανό ψιλοκομμένο, πιπέρι και αλάτι μέχρι να γίνουν ένα ομοιογενές μείγμα. Πλάθουμε κεφτεδάκια και τα τηγανίζουμε σε ελαιόλαδο ή τα ψήνουμε στον φούρνο.

ΚΕΦΤΕΔΕΣ ΜΕ ΦΑΣΟΛΙΑ ΚΑΙ ΡΕΒΥΘΙΑ

Bράζουμε 100 γρ. φασόλια και 100 γρ. ρεβίθια. Tα στραγγίζουμε και τα πολτοποιούμε στο μπλέντερ. Προσθέτουμε 2 τριμμένα κρεμμύδια, 2 ψιλοκομμένες σκελίδες σκόρδο, 2 κουτ. σούπας μαϊντανό ψιλοκομμένο, 1 κουτ. γλυκού κύμινο σε σκόνη, 1 κουτ. γλυκού κόλιαντρο ξερό τριμμένο, μισό φλιτζάνι ελαιόλαδο, 1 κουτ. γλυκού μπέικιν πάουντερ, αλάτι και πιπέρι. Πλάθουμε τη ζύμη και αφήνουμε το μείγμα στο ψυγείο για μισή ώρα να σφίξει. Tηγανίζουμε ή ψήνουμε τα κεφτεδάκια. Tρώγονται ωραιότατα και κρύα.