Διαχείριση αποβλήτων: ανακύκλωση με διαλογή στην πηγή πυλώνας της πολιτικής του ΥΠΕΚΑ

 

Ο Υπουργός Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής, Γιάννης Μανιάτης, πραγματοποίησε σύσκεψη με εκπροσώπους της Γενικής Διεύθυνσης Περιβάλλοντος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και της Ομάδας Δράσης της Ε.Ε για την Ελλάδα, σήμερα Παρασκευή 18 Οκτωβρίου, με θέμα την Διαχείριση Στερεών Αποβλήτων.

Στη συνάντηση συμμετείχαν η Γενική Γραμματέας του ΥΠΕΚΑ, Νάντια Γιαννακοπούλου, ο Εθνικός Συντονιστής για τα Απόβλητα, Δημήτρης Καλογερόπουλος, οι Περιφερειάρχες Αττικής Γιάννης Σγουρός και Πελοποννήσου Πέτρος Τατούλης, οι εκπρόσωποι της Γενικής Διεύθυνσης Περιβάλλοντος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Γιώργος Κρεμλής και Γιάννης Κουνινιώτης, και ο εκπρόσωπος της Ομάδας Δράσης για την Ελλάδας, Francesco Amodeo.

Η συζήτηση επικεντρώθηκε στα θέματα που αφορούν στο κλείσιμο και αποκατάσταση των παράνομων χωματερών  χρονοδιάγραμμα, εκκρεμή ζητήματα), στις νέες εγκαταστάσεις σε Πελοπόννησο και Αττική, στα επικίνδυνα απόβλητα (Αδειοδότηση Χώρων) και στην ενίσχυση του μηχανισμού ελέγχου για την ανακύκλωση.

Ο Υπουργός ΠΕΚΑ, Γιάννης Μανιάτης, στην τοποθέτησή του αναφέρθηκε στην προσπάθεια των τελευταίων μηνών την οποία χαρακτήρισε ως συστηματική, συνεχής και εντατική, για την αντιμετώπιση των προβλημάτων, με κατάρτιση και παρακολούθηση σχεδίων δράσης για κάθε επιμέρους περίπτωση και με απτά αποτελέσματα, υπογραμμίζοντας την ειλικρινή και αδήριτη πρόθεση του ΥΠΕΚΑ για ανάληψη πολιτικών πρωτοβουλιών και αντιμετώπιση του θέματος. Σε αυτό το πλαίσιο, έκανε αποδεκτή για άμεση διερεύνηση και υποστήριξη την πρόταση της Περιφέρειας Αττικής για δημιουργία Περιφερειακής Περιβαλλοντικής Αστυνομίας.

Ο Γιάννης Μανιάτης αναφέρθηκε στην προοπτική των αποτελεσμάτων της τελευταίας φάσης του προγράμματος αποκαταστάσεων μέσα στο 2013 και το 2014 (που περιελάμβανε 396 ΧΑΔΑ τον Οκτώβριο 2012), όπου σημειώνεται σταθερή πρόοδος στην εκτέλεση του προγράμματος αποκατάστασης ΧΑΔΑ.

Με βάση τα νεότερα διαθέσιμα στοιχεία, το χρονοδιάγραμμα της ολοκλήρωσης των έργων αποκατάστασης των υπολειπόμενων ΧΑΔΑ έχει ως ακολούθως:

· 57 ΧΑΔΑ έχουν αποκατασταθεί από τις αρχές του 2013 (14%)

· 46 ακόμα ΧΑΔΑ θα αποκατασταθούν εντός του 2013 (12%)

· 263 ΧΑΔΑ θα αποκατασταθούν εντός του 2014 (66%)

· 30 ΧΑΔΑ θα αποκατασταθούν εντός του 2015 ( 8%)

Για την εξυπηρέτηση του προγράμματος προβλέφθηκαν ειδικά μέτρα χρηματοδότησης, διοικητικής και τεχνικής υποστήριξης, συνεχούς παρακολούθησης και λειτουργίας μηχανισμών. Προχωρούν οι διαδικασίες υλοποίησης των έργων των Περιφερειακών Σχεδιασμών και παρατηρείται σημαντική δυναμική ως προς την ενεργοποίηση εγκαταστάσεων επεξεργασίας αποβλήτων.

Ήδη, διαγωνισμοί για 14 Μονάδες Επεξεργασίας Αποβλήτων είναι σε εξέλιξη με τη μέθοδο των ΣΔΙΤ, με τη λειτουργία των οποίων θα επιτευχθεί σε μεγάλο βαθμό η εκτροπή αποβλήτων από τους ΧΥΤΑ.

Παράλληλα, εξελίσσονται και εντατικοποιούνται οι ενέργειες του Υπουργείου για την ενίσχυση της ουσιαστικής εφαρμογής των κατευθύνσεων της οδηγίας-πλαίσιο:

· Εξελίσσεται η εκπόνηση νέου εθνικού σχεδιασμού προς συμμόρφωση με την οδηγία 2008/98/ΕΚ και η εκπόνηση εθνικού προγράμματος πρόληψης παραγωγής αποβλήτων.

· Ζητήθηκε από τις περιφέρειες της χώρας η αξιολόγηση και προσαρμογή των περιφερειακών σχεδιασμών στα νέα δεδομένα.

· ‘Εχουν ληφθεί ειδικά μέτρα για την χωριστή συλλογή και διαχείριση επεξεργασίας βιοαποβλήτων, επιδιώκοντας αξιοποίησή τους στη γεωργία και ανακύκλωσή τους.

Ο Υπουργός ΠΕΚΑ ανέφερε ότι, παράλληλα, γίνεται επεξεργασία προδιαγραφών των προϊόντων της επεξεργασίας ώστε να διευκολυνθεί η αξιοποίηση όλων των σύγχρονων τεχνολογιών και ανοίγουμε διάλογο με σημαντικούς βιομηχανικούς κλάδους που είτε παράγουν απόβλητα, είτε μπορούν να τα αξιοποιήσουν.

Αντιμετωπίζουμε τις ελλείψεις στο πλαίσιο διαχείρισης των Επικινδύνων Αποβλήτων, τόσο σε θέματα σχεδιασμού, όσο και πρακτικών διαχείρισης, για τις οποίες έχουμε καταδικασθεί από το ΔΕΚ. Έχουμε ήδη κινηθεί προς την κατεύθυνση αποκατάστασης των προβλημάτων που επισημάνθηκαν (απογραφή, χαρτογραφική αποτύπωση περιοχών, ανάπτυξη κριτηρίων χωροθέτησης), καθώς και προς την καθιέρωση ενός νέου θεσμικού κειμένου, λαμβάνοντας πλέον υπόψη τις προβλέψεις της Οδηγίας 98/2008. Η αναθεώρηση του Εθνικού Σχεδίου Διαχείρισης Αποβλήτων, που είναι σε εξέλιξη, συμπεριλαμβάνει και το Ειδικό Σχέδιο Διαχείρισης Επικινδύνων Αποβλήτων.

Η αδυναμία διασφάλισης της νόμιμης διαχείρισης του συνόλου των επικινδύνων αποβλήτων εντός της ελληνικής επικράτειας (κυρίως βιομηχανικής προέλευσης, που σήμερα εξάγονται για διαχείριση στο εξωτερικό ή που αποθηκεύονται προσωρινά στις εγκαταστάσεις των παραγωγών), κρίθηκε ότι έχει αρνητικές συνέπειες στον υγιή ανταγωνισμό, γεγονός που οδήγησε το Φεβρουάριο 2012 στον καθορισμό της αδειοδότησης δύο Χώρων Υγειονομικής Ταφής Επικινδύνων Αποβλήτων (ΧΥΤΕΑ) ως μνημονιακής υποχρέωσης.

Στη χώρα λειτουργεί ήδη εκτεταμένο δίκτυο συλλογής και επεξεργασίας για ορισμένες κατηγορίες επικινδύνων αποβλήτων και υπάρχουν ήδη δύο (2) αδειοδοτημένοι χώροι υγειονομικής ταφής επικινδύνων αποβλήτων (με Απόφαση Εγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων): της ΔΕΗ στην Καρδιά Πτολεμαΐδας (Βορράς) και στη Μεγαλόπολη (Νότος), με τον πρώτο σε λειτουργία. Οι χώροι αυτοί θα έδιναν άμεση λύση, εάν δεν προσέκρουαν στις τοπικές αντιδράσεις. Πέραν αυτών, τρεις (3) ακόμη εγκαταστάσεις ειδικών κατηγοριών υπάρχουν και τρεις (3) ακόμη έχουν υποβληθεί προς αδειοδότηση.

Παράλληλα, βρίσκονται σε εξέλιξη οι εξής συμπληρωματικές πρωτοβουλίες:

• Διερεύνηση εναλλακτικών χώρων με τρέχουσες ή νέες προτάσεις και χωροθέτηση με κριτήρια και σε περιοχές που έχουν καθοριστεί πρόσφατα με μελέτες.

• Διαπραγματεύσεις με τις τοπικές αρχές και τους κοινωνικούς φορείς.

• Εντατικοποίηση των επιθεωρήσεων σε παραγωγούς αποβλήτων.

• Προώθηση νέων τεχνολογιών επεξεργασίας επικίνδυνων αποβλήτων που ελαχιστοποιούν την ανάγκη διάθεσης σε χώρους ταφής.

Ο Υπουργός ΠΕΚΑ, Γιάννης Μανιάτης, επιπλέον δήλωσε : “Θεωρούμε την διαδικασία εκπόνησης του Εθνικού Σχεδιασμού και του Προγράμματος Πρόληψης ως μια σημαντική ευκαιρία για την αναβάθμιση, επέκταση και αναπροσδιορισμό της Ανακύκλωσης. Δεν μας ικανοποιεί η σημερινή δομή όλου του συστήματος, που θεωρούμε ότι έκλεισε τον κύκλο του και πρέπει να αναδομηθεί. Οι εντολές της πολιτικής ηγεσίας προς τις υπηρεσίες του ΥΠΕΚΑ και τον ΕΟΑΝ περιλαμβάνει την ανάληψη πρωτοβουλιών μιας πραγματικής επανάστασης, χωρίς καθυστερήσεις και με βεβαιότητα διαφάνειας, επιχειρησιακής αποτελεσματικότητας και κοινωνικής αποδοχής. Η Ανακύκλωση, σε συνδυασμό με την πρόληψη και την επαναχρησιμοποίηση, πρέπει να είναι πυλώνας της πολιτικής Ολοκληρωμένης διαχείρισης των Αποβλήτων στη χώρα μας.

Δεν μηδενίζουμε την πρόοδο που σημειώθηκε την δεκαετία της λειτουργίας της Ανακύκλωσης, την επίτευξη πολλών από τους ευρωπαϊκούς στόχους, την πληθυσμιακή κάλυψη του 82% της χώρας και την φθηνότερη ανά κάτοικο δαπάνη από σχεδόν όλες τις ευρωπαϊκές χώρες, όμως επιδιώκουμε την πλήρη υλοποίηση των κατευθύνσεων και των στόχων της Οδηγίας και της εθνικής νομοθεσίας.

Με εργαλεία την πολιτική μας βούληση και τον εθνικό σχεδιασμό, επιταχύνουμε ρυθμούς, επαναπροσδιορίζουμε στόχους, επιβάλλουμε αλλαγές στα επιχειρησιακά σχέδια των συστημάτων και στα ίδια τα συστήματα. Η διαλογή στην πηγή θα προχωρήσει και θα εξειδικευθεί, οι μηχανισμοί ελέγχου θα ενταθούν και θα συστηματοποιηθούν, η εισφοροδιαφυγή θα καταπολεμηθεί και η άτυπη συλλογή θα αντιμετωπιστεί.

Αξιοποιούμε την ευρωπαϊκή εμπειρία και τις θετικές πρακτικές, προσπαθούμε να εκμεταλλευτούμε την ευκαιρία της συνεργασίας μας με την TFGR και εμπλουτίζουμε την εμπειρία μας. Παράλληλα, επιδιώκουμε την μεγιστοποίηση της συνεργασίας με την τοπική και περιφερειακή αυτοδιοίκηση με πνεύμα συνευθύνης και συναντίληψης, ώστε τελικός αποδέκτης των θετικών αποτελεσμάτων μιας ορθολογικής διαχείρισης που θα προάγει την περιβαλλοντική προστασία στο πλαίσιο μιας βιώσιμη ανάπτυξης να είναι ο πολίτης”.