Μήπως είστε Αφυδατωμένοι; Κοινά Νοσήματα και Συμπτώματα που οφείλονται στη Χρόνια Αφυδάτωση.

Dr. Δημήτρης Τσουκαλάς

Διδάκτωρ Πανεπιστημίου UNI.NA. Federico II

Ειδικός στα Χρόνια Νοσήματα και τον Μεταβολισμό

American College for the Advancement in Medicine

Το νερό είναι απαραίτητο συστατικό για τη ζωή. Είναι το αμέσως απαραίτητο μετά το οξυγόνο.

Το σώμα μας αποτελείται κυρίως από νερό. Έχει υπολογιστεί ότι το θα πρέπει να περιέχει τουλάχιστον 65% νερό. Κάποια όργανα όπως ο εγκέφαλος φτάνουν στο 85%.

Παρότι θεωρούμε δεδομένο ότι ο άνθρωπος χρειάζεται νερό για να ζήσει, οι λόγοι για τους οποίους το νερό είναι τόσο σημαντικό για την υγεία μας σπάνια περιγράφονται. Το αποτέλεσμα είναι να παραμελείται ως παράγοντας για την διατήρηση της καλής υγείας.

Για την πλειοψηφία του κόσμου η αφυδάτωση είναι κάτι που συμβαίνει σε όσους ταξιδεύουν στην έρημο, όταν αυτοί ξεμείνουν από νερό.

Οι περισσότεροι άνθρωποι υποθέτουμε ότι πίνουμε αρκετά υγρά καθημερινά. Πραγματικά, πίνουμε καφέδες, τσάι, αναψυκτικά ή άλλα ροφήματα. Αυτά τα υγρά όμως τις περισσότερες φορές αυξάνουν τις απώλειες γιατί προκαλούν διούρηση και εφίδρωση.

Η χρήση αλκοόλ και καπνού ενισχύει επιπλέον τις απώλειες.

Ιδιαίτερα κατά τους καλοκαιρινούς μήνες και σε μια χώρα σαν την δική μας, που είτε εκτιθέμεθα σε υψηλές θερμοκρασίες είτε διαβιώνουμε σε χώρους με κλιματιστικά, η αφυδάτωση μπορεί να συμβεί πολύ γρήγορα και χωρίς να το καταλάβουμε. 

Σύμφωνα με μελέτες 2 στα 3 άτομα είναι μερικώς αφυδατωμένα. Η αφυδάτωση, ακόμη και στο μικρό βαθμό του 2% του βάρους σώματος, έχει ως αποτέλεσμα την διαταραχή φυσιολογικών λειτουργιών και τη μείωση της απόδοσης του οργανισμού.

Επηρεάζονται λειτουργίες που έχουν να κάνουν με το μεταβολισμό, την παραγωγή ενέργειας μέχρι τη διάθεση και την πνευματική διαύγεια.

Κόπωση, έλλειψη ενέργειας

Μπορεί αυτό να σας εκπλήξει, η πιο συχνή όμως αιτία χρόνιας κόπωσης είναι η αφυδάτωση.

Πρόκειται για το πιο σημαντικό λόγο πτώσης του μεταβολισμού μας. Της ικανότητας δηλαδή του οργανισμού μας να παράγει ενέργεια και να κάνει καύσεις.

Η αφυδάτωση των ιστών προκαλεί την μείωση της δραστηριότητας των ενζύμων (τα ένζυμα είναι ενώσεις που αυξάνουν τη ταχύτητα με την οποία γίνονται οι χημικές αντιδράσεις μέσα στο σώμα) και των μηχανισμών παραγωγής ενέργειας που μπορεί να φτάσει και το 40% μέσα σε μια ώρα.

Η επίδραση στην ψυχική μας κατάσταση εμφανίζεται με σημαντική έλλειψη ενδιαφέροντος στις καθημερινές δραστηριότητες.

Δυσκοιλιότητα

Το σώμα προσπαθεί να κατανέμει το νερό που έχει στη διάθεση του κατά προτεραιότητες.

Στην χρόνια αφυδάτωση, το έντερο απορροφά όσο το δυνατόν περισσότερα υγρά, με αποτέλεσμα τα κόπρανα να είναι σκληρά και συμπυκνωμένα. Αυτό δυσχεραίνει την εύκολη αποβολή τους και μια φυσική διαδικασία μπορεί να επηρεάσει αρνητικά, σε μεγάλο βαθμό την καθημερινότητα μας.

Παραπάνω κιλά και Παχυσαρκία

Όσοι είναι υπέρβαροι, τρώνε παραπάνω από όσο μπορεί να χρησιμοποιήσει και να αποβάλει το σώμα τους.

Γιατί όμως έχουμε την τάση να τρώμε παραπάνω από όσο έχουμε ανάγκη; Υπάρχουν πολύ λόγοι, ένας όμως από αυτούς – η δίψα – σπάνια αναφέρεται.

Υπάρχουν δύο τρόποι για να ικανοποιήσουμε το αίσθημα της δίψας:

- μπορούμε να πιούμε πολλά υγρά ή

- να καταναλώσουμε τροφές πλούσιες σε νερό

αν επιλέξουμε τη δεύτερη λύση, το σώμα λαμβάνει τα υγρά που χρειάζεται, λαμβάνει όμως και θερμίδες που δεν έχει ανάγκη και συνεισφέρουν στην αύξηση του βάρους. Πολύ πιο συχνά από όσο νομίζουμε, όταν διψάμε τρώμε αντί να πιούμε νερό. 

Χοληστερίνη

Η χοληστερίνη είναι ένα από τα πιο χρήσιμα συστατικά για το σώμα μας. Όταν όμως κυκλοφορεί σε μεγάλες ποσότητες στο αίμα μας τότε είναι δείκτης (όχι η αιτία) αυξημένου καρδιαγγειακού κινδύνου.

Το ένα τρίτο της χοληστερίνης το προσλαμβάνουμε από το τη τροφή μας και τα υπόλοιπα δύο τρίτα παράγονται μέσα στο σώμα. Η υπερχοληστερολαιμία (ο ιατρικός όρος για την αυξημένη χοληστερίνη) μπορεί να οφείλεται είτε σε εξωτερικά αίτια (η τροφή μας) είτε σε εσωτερικά (υπερπαραγωγή).

Μια από τις λειτουργίες που επιτελεί η χοληστερίνη είναι να παίρνει μέρος στην κατασκευή των κυτταρικών μεμβρανών. Η αφυδάτωση προκαλεί την αποστράγγιση υγρών από το εσωτερικό των κυττάρων. Το σώμα προσπαθεί να σταματήσει αυτή την απώλεια αυξάνοντας τη παραγωγή χοληστερίνης.

Η αυξημένη χοληστερίνη σε αυτή τη περίπτωση δείχνει ότι τα κύτταρα μας λειτουργούν σε μη ιδανικές συνθήκες. Η ενυδάτωση, σ’ αυτή την περίπτωση, δύναται να μειώσει τα επίπεδα χοληστερίνης στο αίμα μας χωρίς αλλαγή στη διατροφή μας.

Πρόωρο Γήρας

Η διαδικασία της γήρανσης εμπλέκει την σταδιακή μείωση των εξωκυττάριων και ενδοκυττάριων υγρών στο σώμα μας.

Τα υγρά που βρίσκονται μέσα και έξω από τα κύτταρα μας.

Το σώμα ενός νεογέννητου παιδιού αποτελείται κατά 85% από νερό, αυτό το ποσοστό σταδιακά μειώνεται κάτω του 70% σε έναν ενήλικα και συνεχίζει να μειώνεται περαιτέρω καθώς μεγαλώνουμε.

Αυτή η απώλεια νερού συμβάλει στην μείωση του όγκου των ιστών και είναι χαρακτηριστική του γήρατος. Η απώλεια νερού, σε επίπεδο ιστών, ενισχύεται και επιταχύνεται σε συνθήκες αφυδάτωσης.

Η χρόνια αφυδάτωση μας κάνει να γέρναμε πολύ πιο γρήγορα από το φυσιολογικό.

Λοιπά συμπτώματα

Άλλα συμπτώματα που μπορούν να οφείλονται σε χρόνια αφυδάτωση είναι:

• Ουρολοιμώξεις: στοιχεία δείχνουν ότι όσοι είναι αφυδατωμένοι έχουν πιο συμπυκνωμένα ούρα με αποτέλεσμα τοξίνες που περιέχονται σε αυτά να προκαλούν βλάβη στο επιθήλιο των οργάνων του ουροποιητικού και να αυξάνεται η πιθανότητα να αναπτυχθούν μικρόβια.

• Υγεία των δοντιών: η αφυδάτωση μειώνει την παραγωγή σάλιου και την προστασία που αυτό παρέχει στα δόντια. Θα πρέπει να το προσέχουν ιδιαίτερα όσοι αθλούνται και ιδρώνουν έντονα.

• Καρδιαγγειακά νοσήματα: μελέτες δείχνουν ότι η αφυδάτωση αυξάνει τον κίνδυνο για έμφραγμα και εγκεφαλικά επεισόδια, λόγω αυξημένης γλοιότητας του αίματος.

• Δυσπεπτικά ενοχλήματα: οι εκκρίσεις των πεπτικών χυμών του στομάχου και του εντέρου είναι μειωμένες.

• Υπόταση ή Υπέρταση: ο όγκος του αίματος δεν είναι επαρκής για να γεμίσει τις αρτηρίες και τις φλέβες στο σώμα μας. Αυτό δυσκολεύει το σώμα ώστε να ρυθμίζει τη σωστή πίεση. Το αποτέλεσμα είναι είτε να έχουμε αυξημένη είτε χαμηλή αρτηριακή πίεση. 

Γιατί είμαστε Αφυδατωμένοι

Η χρόνια αφυδάτωση επηρεάζει τον καθένα που:

α. Είτε δεν προσλαμβάνει αρκετά υγρά

β.είτε το σώμα του δεν μπορεί να τα συγκρατήσει. Το μεγαλύτερο ποσοστό του νερού βρίσκεται ενδοκυττάρια, δηλαδή μέσα στα κύτταρα. Για να συγκρατήσει αυτό το νερό μέσα στα κύτταρα το σώμα μας, θα πρέπει να πληρούνται συγκεκριμένες προϋποθέσεις.1. Να υπάρχουν επαρκή μεταλλικά στοιχεία και άλατα.2. Να μπορεί το κύτταρο να παράγει αρκετή ενέργεια ώστε να τροφοδοτεί τις κυτταρικές αντλίες που ρυθμίζουν την ενδοκυττάρια ποσότητα νερού

3. Να υπάρχει επάρκεια σε αμινοξέα και πρωτεΐνες ώστε να είναι το σώμα μας σε θέση να δομήσει τους μηχανισμούς που διατηρούν την επαρκή ενυδάτωση

4. Θα πρέπει να έχει στη διάθεση του όλα τα μικροθρεπτικά συστατικά (βιταμίνες, ένζυμα, λιπαρά οξέα) που είναι αναγκαία για την διατήρηση της βιοχημικής ισορροπίας (ομοιοστασία) των κυττάρων.

Το να πίνει κανείς νερό ενώ δεν πληρούνται τα παραπάνω θα μπορούσε να επιδεινώσει την αφυδάτωση αντί να την βελτιώσει.

Η αυξημένη διούρηση αυξάνει τις απώλειες σε απαραίτητα μεταλλικά στοιχεία και μικροθρεπτικά συστατικά και δυσκολεύει την συγκράτηση υγρών.

Η χρήση φυσικού μη ραφιναρισμένου θαλασσινού αλατιού, που περιέχει πάνω από 80 μεταλλικά και άλλα θρεπτικά συστατικά βοηθάει σημαντικά.

Επίσης οι χυμοί λαχανικών είναι μια πηγή με υψηλή θρεπτική αξία και άμεσα απορροφήσιμα συστατικά.

Επομένως η απλή πόση νερού δεν αρκεί για να ενυδατώσει τους ιστούς και οι ανάγκες σε νερό διαφέρουν από άτομο σε άτομο. 

Γι αυτό προτιμήστε: Να «τρώτε»… νερό!! 

Η διενέργεια εξετάσεων που μας δείχνουν επακριβώς τις ελλείψεις σε μεταλλικά και μικροθρεπτικά συστατικά ενδοκυττάρια (μέσα στα κύτταρα) είναι ο πιο ακριβής τρόπος αξιολόγησης της κατάστασης ενυδάτωσης.

Γνωρίζοντας επακριβώς τις ελλείψεις μπορούμε να βοηθήσουμε το σώμα να μειώσει τη συρρίκνωση των ιστών που προκαλείται λόγω της χρόνιας αφυδάτωσης.