Το μαρούλι σε βάζει στο ράφι και τις τέσσερις εποχές

Πρωταγωνιστικό ρόλο έχει το μαρούλι στο ελληνικό τραπέζι καθώς εξελίσσεται σε λαχανικό για όλες τις εποχές.

Από τους κυριότερους παράγοντες που συνέβαλαν στην καθιέρωσή του είναι τόσο η χρήση κατάλληλων ποικιλιών, ανθεκτικών στο «ξεβλάστωμα», όσο και η καλλιέργειά του σε θερμοκήπια κατά τη διάρκεια του χειμώνα.

Θεωρείται εύκολη και σύντομου κύκλου καλλιέργεια, με αποτέλεσμα οι περισσότεροι παραγωγοί να επιλέγουν το μαρούλι σαν συμπληρωματική καλλιέργεια, είτε σε εναλλαγή με άλλα φυλλώδη λαχανικά, είτε στα κενά διαστήματα της κύριας καλλιέργειας ακόμα και ανάμεσα στα δέντρα όταν πρόκειται για δενδρώδεις καλλιέργειες.

Η μέση τιμή παραγωγού διαμορφώνεται στα 20 λεπτά το τεμάχιο, σύμφωνα με τον παραγωγό από την περιοχή της Ηλείας, Χαράλαμπο Διαμαντόπουλο, ενώ σε ορισμένες περιόδους αυξημένης ζήτησης από την αγορά, όπως τα Χριστούγεννα, το Πάσχα και τις Απόκριες, φτάνει και τα 30 λεπτά.

Ωστόσο όπως αναφέρει χαρακτηριστηκά ο κ. Διαμαντόπουλος «στα 30 λεπτά που πουλάμε σήμερα, πουλάγαμε και πριν 10 χρόνια, μόνο που από τότε μέχρι σήμερα το κόστος παραγωγής έχει αυξηθεί κατά  300%».

Στο επίπεδο των  50 με 60 λεπτών το κιλό διαμορφώνεται η τιμή του προϊόντος στη Βόρεια Ελλάδα, σύμφωνα με τον παραγωγό Θόδωρο Κωνσταντινίδη από τη Θεσσαλονίκη.

Στην ύπαιθρο και στο… θερμοκήπιο

Το μαρούλι καλλιεργείται κυρίως ως υπαίθρια καλλιέργεια, στα περισσότερα εδάφη της χώρας μας, καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου, κυρίως από νωρίς το φθινόπωρο μέχρι αργά την άνοιξη. Παράλληλα τα τελευταία χρόνια έχει αναπτυχθεί ιδιαίτερα, κατά τη διάρκεια του χειμώνα, η καλλιέργεια του και σε θερμοκήπια, καθώς η ανάπτυξη των φυτών γίνεται ταχύτερα και παράγεται προϊόν πολύ καλής ποιότητας.

Μάλιστα όπως υποστηρίζουν οι παραγωγοί το αυξημένο κόστος με το οποίο επιβαρύνεται η καλλιέργεια του θερμοκηπίου σε σχέση με την υπαίθρια ισοσκελίζεται από τις περισσότερες «κοπές» αλλά και το πλήθος των φυτών που είναι σχεδόν διπλάσιο από αυτό της υπαίθριας σποράς.

Στο σημείο αυτό να υπενθυμίσουμε ότι η πυκνότητα των φυτών στο χωράφι κυμαίνεται στα 8.000 φυτά το στρέμμα, ενώ στο θερμοκήπιο μπορεί να φτάσει και τα 20.000 φυτά το στρέμμα.

Σημείο κλειδί για την επιτυχημένη εξέλιξη της καλλιέργειας αποτελεί η ισορροπημένη λίπανση αζώτου, φωσφόρου και καλίου. Μάλιστα το κάλιο παίζει σημαντικό ρόλο στην ποιότητα καθώς βελτιώνει τη γυαλάδα τους και τα κάνει πιο ανθεκτικά σε προσβολές από μυκητολογικές ασθένειες.

Το κόστος της καλλιέργειας κυμαίνεται στα 12 με 17 λεπτά το τεμάχιο, ενώ για έναν παραγωγό που διαθέτει τα μηχανήματα σποράς και συγκομιδής και κάνει μόνος του τα φυτά, όπως ο Χαράλαμπος Δασκαλόπουλος, μειώνεται στα 8 λεπτά το τεμάχιο.

Στην αρχαιότητα ήταν παυσίπονο

Το μαρούλι (Lactuca sativa, Λακτούκα η ήμερη) είναι ετήσιο, ποώδες φυτό γρήγορης ανάπτυξης της οικογένειας Compositae. Καλλιεργείται από τους Ρωμαϊκούς χρόνους, ενώ χώρες προέλευσης του μαρουλιού θεωρούνται η Ασία και οι χώρες της Μεσογείου. Μάλιστα, σύμφωνα με τον Θεόφραστο, τον Ηρόδοτο και τον Διοσκουρίδη ονομαζόταν «θρίδαξ» ή «Θριδακίνη». Οι Κύπριοι από την άλλη το ονόμαζαν «Βρενθις», ενώ το σημερινό όνομά του το οφείλει στην λατινική λέξη «amarula». Απεικονίσεις μαρουλιού έχουν βρεθεί σε επιτύμβιες πλάκες στην Αίγυπτο από το 4500 π.Χ. Όμως, πριν από τη χρήση του ως τροφή του ανθρώπου χρησιμοποιήθηκε για τις φαρμακευτικές του ιδιότητες, ως παυσίπονο.

Συγκομιδή με χαμηλή θερμοκρασία  

Μικρή διάρκεια ζωής

Στα μαρούλια τύπου «Ρωμάνα» η συγκομιδή γίνεται όταν η κεφαλή στο κέντρο του φυτού είναι ακόμη μικρή, κλειστή και σφικτή. Παράλληλα θα πρέπει η θερμοκρασία είναι χαμηλή και τα φυτά να μην έχουν πάνω τους υγρασία. Οι αποδόσεις της καλλιέργειας κυμαίνονται από 2 έως 4 τόνους ανάλογα με την εποχή, τη γονιμότητα του εδάφους και τη χρησιμοποιούμενη ποικιλία.

Μετά τη συγκομιδή συνίσταται η γρήγορη μεταφορά του προϊόντος σε ψυχρούς χώρους όπου θα γίνει ένα είδος πρόψυξης και στη συνέχεια κάλυψη με μεμβράνη ή τοποθέτησή μέσα σε πλαστικές σακούλες στο ψυγείο. Σε συνθήκες 0οC και σχετικής υγρασίας 95% τα κεφαλωτά μαρούλια συντηρούνται μέχρι 2-3 εβδομάδες και τα τύπου σαλάτας για 1 εβδομάδα περίπου.