Σπορά σιταριού με 8 κιλά το στρέμμα

Προχτές την Κυριακή σε μία φιλική εκδήλωση κοινού ενδιαφέροντος στο κτήμα μου, γνώρισα ένα καλλιεργητή από την περιοχή μου, που ανέφερε ότι σπέρνει σιτάρι μόνο με 8 κιλά το στρέμμα και έχει απόδοση περί τα 300 κιλά, αυτό μου εξήγησε γίνεται λόγο του αδελφώματος του σιταριού.

ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΣΠΟΡΟΥ

Αφού καθορίσει κανένας ποιά ποικιλία ευδοκιμεί καλύτερα στο χωράφι του, πρέπει ύστερα να εξασφαλίσει τον κατάλληλο σπόρο. Ο γεωργός θα προσέξει ώστε ο σπόρος του να έχει διατηρήσει αμείωτη τη ζωτικότητά του, δηλαδή η βλαστική του ικανότητα να είναι μεγάλη (90 και πάνω στα εκατό). Μια δοκιμή στο σημείο αυτό δεν είναι καθόλου περιττή, γιατί μας φυλάει από πολλές απογοητεύσεις. Επίσης ο σπόρος μας πρέπει να μην είναι ανακατωμένος με ξένους σπόρους, προπάντων σπόρους ζιζανίων, που έτσι διαιωνίζονται στο χωράφι. Υπάρχουν πολλές περιπτώσεις, που τα χωράφια μας μολύνονται και με καινούρια αγριόχορτα, δυσκολοεξόντωτα μάλιστα, ακριβώς γιατί ο σπόρος που χρησιμοποιήσαμε ήταν ακάθαρτος.

Για να πετύχουμε καθαρό σπόρο πρέπει να τον περάσουμε από ειδικό μηχάνημα, το καθαριστήρα (trieur-seed cleaner).Εκεί χωρίζουν οι ξένοι σπόροι, καθώς και όσοι είναι ατροφικοί, σπασμένοι κλπ, επίσης απομακρύνονται μικρές πέτρες, χώματα, ή άλλες ακαθαρσίες, όσες ανακατώθηκαν με το σπόρο μας κατά τη συγκομιδή. Έτσι εξασφαλίζουμε σπόρο καθαρό, χωρίς ζιζάνια ή σπόρους από άλλες ξένες καλλιέργειες.

Με το καθάρισμα πολλές φορές χωρίζουμε το σπόρο και σε μεγέθη, στο σημείο μάλιστα αυτό έδιναν άλλοτε μεγάλη προσοχή. Νόμιζαν πώς χονδροί και μεγάλοι σπόροι είναι πιο παραγωγικοί από τούς μικρούς, και όταν κατά τα άλλα είναι αναπτυγμένοι κανονικά.

Ένα σωρό δοκιμές έγιναν εδώ και κάμποσα χρόνια, για να φανεί πώς επηρεάζεται από το μέγεθος του σπόρου η απόδοση ή άλλα χαρακτηριστικά των σιτηρών.

Τα αποτελέσματα δεν ήταν πάντοτε σύμφωνα μεταξύ τους. Οι παλιότεροι συγγραφείς (Kidd and West, 1918' Brenchley, 1923' Kiesselbach, 1924' ευνοούσαν μάλλον τους μεγάλους σπόρους, μόλο που τα πλεονεκτήματά τους ήταν πολλές φορές εντελώς ασήμαντα. Αργότερα όμως συστηματικά πειράματα έδειξαν πως οποιοδήποτε πλεονέκτημα και αν έχουν οι μεγάλοι σπόροι στην πρώτη ανάπτυξη των φυτών, δεν βαστάει παρά λίγες μόνο βδομάδες μετά τη σπορά, και οπωσδήποτε δεν καταλήγει σε μεγαλύτερη απόδοση (Rohmeder, 1939' Oexemann, 1942'.

Σήμερα δεν μάς ενδιαφέρουν ιδιαίτερα οι μεγάλοι σπόροι, πού άλλωστε για να τους εξασφαλίσουμε πρέπει να αχρηστευθεί ένα μεγάλο μέρος κοινού σπόρου.

Το καθάρισμα αποβλέπει μόνο στην απομάκρυνση ξένων σπόρων και ακαθαρσιών,ενώ τα διάφορα μεγέθη, που βγαίνουν από το σιτηροδιαλογέα, συνήθως ενώνονται για τη σπορά.

Εκτός απ’ το καθάρισμα οι σπόροι πρέπει επίσης να απολυμαίνονται,γιατί συχνά είναι μολυσμένοι με διάφορες αρρώστιες, όπως η τερηδόνα.

ΠΟΣΟΣ ΣΠΟΡΟΣ ΧΡΕΙΑΖΕΤΑΙ

Στην Ελλάδα, όταν σπέρνουμε στα πεταχτά, ρίχνουμε τουλάχιστο15 οκάδες (19 κιλά) σπόρο σταριού στο στρέμμα, ενώ πολύ συχνά χρησιμοποιούν 20ή και 25 ακόμα οκάδες (26 ή 32 κιλά). Σε σπορές με τη μηχανή το ποσό μπορεί να κατεβεί στις 12 οκάδες (15 κιλά)- μερικοί όμως χρησιμοποιούν και πάλι περί τις 15 (19 κιλά).

Η ίδια σπατάλη σπόρου παρατηρείται και στα άλλα χειμωνιάτικα σιτηρά, όπως το κριθάρι (σπόρος 10-15 οκάδες, δηλ. 13-19 κιλά), η βρώμη (8-12 οκάδες, δηλ. 10-15 κιλά) και η βρίζα (περί τις 15 οκάδες, δηλ. 19κιλά).

Ο σπόρος συνήθως κυμαίνεται ανάλογα με την εποχή σποράς, την κατάσταση του χωραφιού (κατεργασία, αγριόχορτα, υγρασία, κλπ.), τους εχθρούς που υπάρχουν (πουλιά, μυρμήγκια, σκουλήκια) και ούτω καθεξής.

Σε άλλα κράτη, πού οι φυσικές και καλλιεργητικές συνθήκες είναι βέβαια πολύ αλλιώτικες, το ποσό του σπόρου, διαφέρει. Όμως είναι αξιοπαρατήρητο πώς σπάνια φθάνουν στα ύψη τα δικά μας. Έξαφνα στις Ηνωμένες Πολιτείες, τα σιτηρά καλλιεργούνται σε ένα σωρό διαφορετικά οικολογικά περιβάλλοντα, πού μερικά μοιάζουν και με την Ελλάδα.

Συνήθως δεν ρίχνουν περισσότερο από 6 ως 10 κιλά στάρι το στρέμμα, 10 κιλά κριθάρι, 5 ως 8 βρώμη και 9 βρίζα. Στην Αγγλία τα χωράφια είναι περισσότερο βαριά και υγρά- εκεί χρησιμοποιούν πιο πολύ σπόρο, πάντως όμως λιγότερο από όσον ρίχνουμε εδώ. Το ίδιο συμβαίνει και με άλλες προηγμένες χώρες.

Στη Σίνδο, από χρόνια τώρα χρησιμοποιούμε πολύ λίγο σπόρο στα χωράφια του Ινστιτούτου Βάμβακος. Από το 1931 ποτέ δεν ρίξαμε περισσότερο από8 κιλά στάρι το στρέμμα, 7-8 κριθάρι και βρώμη, με πολύ ικανοποιητικά αποτελέσματα(η στρεμματική απόδοση κυμαίνεται τις περισσότερες φορές από 200 ως 300 κιλά το στρέμμα, αν όχι και περισσότερο).

Επίσης συγκριτικά πειράματα έδειξαν πώς δεν έχουμε κανένα συμφέρον να σπέρνουμε περισσότερο από 8 χλγ. σιτάρι το στρέμμα. Αυτό ισχύει βέβαια μόνο για τις συνθήκες της Σίνδου, (άλλου δεν φαίνεται να έγιναν παρόμοιες δοκιμές), και για σπορά με μηχανή. Ωστόσο σπόρος μισός περίπου από κείνον πού ρίχνουν γενικά οι παραγωγοί, δίνει επί πολλά τώρα χρόνια στη Σίνδο καλά αποτελέσματα- επίσης κτηματίες της πεδιάδος Θεσσαλονίκης, πού έσπειραν δοκιμαστικά στα χωράφια τους 6 ½ μόνο οκάδες το στρέμμα, έμειναν εντελώς ικανοποιημένοι. Επομένως δεν είναι απίθανο να μπορεί να γίνει και γενικότερα σημαντική οικονομία σπόρου, αφού τα ποσά, που χρησιμοποιούν οι γεωργοί μας σήμερα, είναι ομολογουμένως υπερβολικά, και υπάρχουν ενδείξεις πώς υπό ορισμένες τουλάχιστο προϋποθέσεις περιορισμός μπορεί να γίνει χωρίς κανένα κίνδυνο.

Με το αδέλφωμα τα σιτηρά φαίνεται νι αναπληρώνουν σε μεγάλο βαθμό τα λιγότερα φυτά, πού βγαίνουν στο χωράφι όταν ρίχνουμε λίγο σπόρο (τα πειράματα της Σίνδου είναι στο σημείο αυτό αρκετά πειστικά).

Έτσι εξηγείται γιατί ή ποσότητα του σπόρου, μέσα σε μεγάλα σχετικώς όρια, δεν έχει καμιά επίδραση στην απόδοση.

Πηγή: Οι μεγάλες καλλιέργειες-Βασιλείου Γ.Χριστίδη-Θεσσαλονίκη 1950