Συνεταιρισμοί που ενώνουν παραγωγούς, καταναλωτές

Εχουμε συνηθίσει να τους βλέπουμε απέναντι. Ο παραγωγός και ο καταναλωτής. Το «κίνημα της πατάτας» τους έφερε πιο κοντά. Κι όμως, μια σειρά από πρωτοβουλίες είχαν ενοποιήσει από παλαιότερα τις προσπάθειες παραγωγών και καταναλωτών. Σύνδεσμος είναι συχνά η οικολογική αντίληψη. Ειδικά όμως τα τελευταία δύο χρόνια η κρίση έχει οδηγήσει στην αναζήτηση νέων δρόμων αλληλεγγύης, στην κατάργηση των μεσαζόντων και σε συνεργασίες ή και συνεταιρισμούς καταναλωτών - παραγωγών.

Από τους πρωτοπόρους στην Ελλάδα είναι ο συνεταιρισμός «Γαία» στα Χανιά. Πρόκειται για συνεταιρισμό παραγωγών και καταναλωτών, με σκοπό την προώθηση βιολογικών και οικολογικών προϊόντων.

Σήμερα έχει περίπου 250 μέλη, εκ των οποίων το 50% είναι αγρότες - παραγωγοί, ενώ εξυπηρετεί από το συνεταιριστικό κατάστημα περίπου 300 πολίτες την ημέρα! «Το εγχείρημά μας ξεκίνησε το 1996, από την επιθυμία μας για καθαρή και ποιοτική διατροφή, με ενίσχυση της βιολογικής γεωργίας και έμφαση στις ντόπιες καλλιέργειες, για να αποφύγουμε και το οικολογικό βάρος της μεταφοράς προϊόντων από μακριά», λέει στην «Κ» ο κ. Δημήτρης Βαμβουνάκης, πρόεδρος του συνεταιρισμού. «Ξεκινήσαμε ιδεολογικά και συνεχίζουμε με συνείδηση, προσπαθούμε να αναπτύξουμε την οικολογική αντίληψη, π.χ. με εκδηλώσεις στα σχολεία. Στο μαγαζί μας υπάρχουν μόνο βιολογικά προϊόντα, από πιστοποιημένους και συνειδητοποιημένους παραγωγούς», εξηγεί ο κ. Βαμβουνάκης.

Τι κερδίζουν όμως με τη δημιουργία του συνεταιρισμού «Γαία»; Καταρχήν, μειωμένες τιμές, καθώς καταργούν τους μεσάζοντες. «Δεν είναι εύκολο, συχνά είμαστε στη μέση. Το τελευταίο διάστημα, που ο κόσμος περιορίζει τα βιολογικά προϊόντα λόγω τιμών, εξηγήσαμε στους καλλιεργητές την ανάγκη να μειώσουν τις τιμές. Ετσι, σήμερα έχουμε βιολογικό πορτοκάλι προς 30 λεπτά το κιλό και καρπούζι προς 50 λεπτά», σημειώνει ο κ. Βαμβουνάκης. Το δεύτερο κέρδος είναι ότι στηρίζοντας τους αγρότες, τους έδωσαν τη δυνατότητα να στραφούν στη βιολογική γεωργία, εφόσον παρείχαν δυνατότητα κατανάλωσης. Είναι πολύ σημαντικό ότι τα μισά μέλη του συνεταιρισμού σήμερα είναι αγρότες. Ενώ μεταξύ των αρχικών 40-50 μελών του συνεταιρισμού ήταν πολύ λίγοι. Το τρίτο όφελος είναι ότι όλα τα χρήματα μένουν στην περιοχή.

Την ίδια φιλοσοφία με τη χανιώτικη «Γαία» έχει ο συνεταιρισμός «Οικοζωή» στην Κέρκυρα, που επίσης συνενώνει παραγωγούς και καταναλωτές. Με πάνω από 100 μέλη (αν και λιγότερους αναλογικά αγρότες σε σχέση με τους Χανιώτες) και με δύο πρατήρια που βρίσκονται δίπλα δίπλα (ένα οπωροπωλείο και ένα σύγχρονο κρεοπωλείο για βιολογικό κρέας και τυρί), προσπαθεί να φέρει τις ποιοτικές βιολογικές τροφές στον πολίτη σε όσο το δυνατόν φθηνότερες τιμές.

«Τα πρατήρια είναι και χώρος επικοινωνίας και συζήτησης για το περιβάλλον, για πρακτικές συμβουλές», μας λέει ο κ. Γιάννης Σαούλος, μέλος του Δ.Σ. της «Οικοζωής» και βιοκαλλιεργητής ο ίδιος. Οσο για τις τιμές, προσπαθούν να τις κρατήσουν όσο πιο χαμηλά γίνεται.

Δημιουργία σούπερ μάρκετ και πρατηρίων πώλησης

«Εχουμε στόχο τη δημιουργία του πρώτου συνεταιριστικού σούπερ μάρκετ στη Θεσσαλονίκη, του Bios-coop», λέει ο κ. Κώστας Νικολάου, από την Πρωτοβουλία για την Κοινωνική και Αλληλέγγυα Οικονομία. Γι’ αυτό δημιουργήθηκε ο κοινωνικός καταναλωτικός συνεταιρισμός Θεσσαλονίκης, με στόχο τις 1.000 συνεταιριστικές μερίδες (προς 150 ευρώ η μία). «Δεν έχουμε σκοπό την κερδοσκοπία.

Το όφελος από την κατάργηση των μεσαζόντων θέλουμε να μοιραστεί σε τρία μέρη: στους αγρότες, στους καταναλωτές και στην παραπέρα ανάπτυξη του συνεταιρισμού», λέει ο κ. Νικολάου. Θέλουμε συνεργασία με τοπικούς παραγωγούς, για να μειωθεί το οικολογικό αποτύπωμα από τη μεταφορά των προϊόντων. Πάντως, για να εξασφαλιστεί η λειτουργία του εγχειρήματος έχει ήδη υπάρξει συμφωνία με τον συνεταιρισμό παραγωγών ΕπιλοΓή, που διαθέτει επτά καταστήματα στην Αθήνα.

Μία άλλη πρωτοβουλία που προσπαθεί να φέρει ποιοτικά αγροτικά προϊόντα κοντά στον κάτοικο της Θεσσαλονίκης σε λογικές τιμές, είναι η Συνεταιριστική Παράκαμψη Μεσαζόντων (Σ.ΠΑ.ΜΕ.), που έχει ανοίξει πρατήριο στην οδό

Μελενίκου και στηρίζεται στην εθελοντική προσφορά των μελών της. Στην Αθήνα δραστηριοποιείται από το φθινόπωρο του 2011 ο μη κερδοσκοπικός Συνεταιρισμός για την Αλληλέγγυα Οικονομία «Συν-Αλλοις», στηριγμένος κυρίως σε έναν προηγούμενο συνεταιρισμό («Ο σπόρος»), ο οποίος είχε δραστηριοποιηθεί στη διακίνηση προϊόντων (καφές, ζάχαρη κ.λπ.) που παράγονται με σεβασμό στην εργασία και στη φύση από κοινότητες αγροτών ή ιθαγενών (π.χ. Ζαπατίστας).