Ρίο+20: διαδραστικοί χάρτες για την προστασία περιοχών χωρίς δρόμους

Ένα σημαντικό βήμα για την προστασία των παγκόσμιων περιοχών χωρίς δρόμους ήταν ένας από τους καρπούς της Διάσκεψης του Ρίο+20 των Ηνωμένων Εθνών για την Αειφόρο Ανάπτυξη. Για πρώτη φορά, οι περιοχές χωρίς δρόμους χαρτογραφήθηκαν σε παγκόσμιο επίπεδο και παρουσιάστηκαν στο κοινό. Ο εισηγητής του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για τα Δάση, Κρίτων Αρσένης, το Πρόγραμμα του ΟΗΕ για το περιβάλλον (UNEP), η Διεθνής Ένωση για τη Διατήρηση της Φύσης (IUCN), η Εταιρεία Βιολογίας Διατήρησης (Society for Conservation Biology – SCB) και το Διεθνές Κέντρο των Ιθαγενών για την Έρευνα Πολιτικής και την Εκπαίδευση (Tebtebba) ένωσαν τις δυνάμεις τους για να διοργανώσουν ημερίδα με στόχο να θέσουν την προστασία των περιοχών χωρίς δρόμους στην καρδιά της διεθνούς περιβαλλοντικής συζήτησης.

Διαδραστικοί χάρτες που απεικονίζουν τις εναπομείνασες περιοχές χωρίς δρόμους, παρουσιάστηκαν από τη Google και τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Περιβάλλοντος (ΕΟΠ). Οι χάρτες αποκαλύπτουν τις περιοχές που παραμένουν απομονωμένες από την ανεξέλεγκτη ανθρωπογενή πίεση που ασκείται από τη χάραξη δρόμων στους φυσικούς πόρους, ενώ συνδράμουν στην παγκόσμια δράση για την προστασία της βιοποικιλότητας, με τον πιο αποδοτικό και αποτελεσματικό τρόπο.

Οι χάρτες της Google Earth των περιοχών χωρίς δρόμους είναι διαθέσιμοι εδώ

Οι χάρτες του Eye on Earth (Ματιά στη Γη) του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Περιβάλλοντος (ΕΟΠ) είναι διαθέσιμοι αφού πρώτα κάνετε εγγραφή εδώ

Στους κεντρικούς ομιλητές της ημερίδας “Προς μια Πράσινη Οικονομία Χωρίς Δρόμους: Χαρτογραφώντας τις Περιοχές χωρίς Δρόμους της Γης και τις Υπηρεσίες τους” περιλαμβάνονται οι: κα. Jacqueline McGlade (Εκτελεστική Διευθύντρια του ΕΟΠ), κα. Rebecca Moore (Διευθύντρια Τεχνολογίας στο Google Earth Outreach και Google Earth Engine), κος Chris Vander Bilcke (Επικεφαλής του Γραφείου Διασύνδεσης του UNEP για την ΕΕ), κα. Cyriaque Sendashonga (Επικεφαλής της Μονάδας Διεθνούς Πολιτικής της IUCN), κα. Mariana Vale (Πρόεδρος του Τομέα της SCB στη Λατινική Αμερική) και ο κος Marcos Mariani (Πρόεδρος της Βραζιλιάνικης ΜΚΟ Διατηρήστε την Αμαζονία).
Με αφορμή τη δημοσίευση των διαδραστικών παγκόσμιων χαρτών των περιοχών χωρίς δρόμους ο ευρωβουλευτής Κρίτων Αρσένης έκανε την ακόλουθη δήλωση:

“Πλέον όλοι γνωρίζουμε που βρίσκονται οι εναπομείνασες περιοχές χωρίς δρόμους. Από αυτή τη στιγμή δεν έχουμε καμία δικαιολογία για να είμαστε αδρανείς. Αυτοί οι διαδραστικοί χάρτες είναι πολύτιμα εργαλεία στα χέρια των διεθνών φορέων χάραξης πολιτικής για την αποδοτική και αποτελεσματική προστασία της βιοποικιλότητας και των οικοσυστημικών υπηρεσιών, για την προστασία των δικαιωμάτων των ιθαγενών και για τη χάραξη δρόμου προς μια πράσινη οικονομία.”

Η κα. McGlade εκ μέρους του ΕΟΠ σχολιάζοντας τα επόμενα βήματα της προσπάθειας για τις περιοχές χωρίς δρόμους επισήμανε “χρειαζόμαστε να κάνουμε περισσότερα από το να δείξουμε που βρίσκονται οι δρόμοι. Πρέπει να είμαστε σε θέση να δημιουργήσουμε μια αντίληψη του πώς οι δρόμοι που εξυπηρετούν τους ανθρώπους, συνάμα διαιρούν το τοπίο. Με τη χρήση του “ Eye on Earth” βελτιώνουμε την αντίληψη τέτοιων περιβαλλοντικών συμβιβασμών.

Η κα. Rebecca Moore εκ μέρους της Google σημείωσε ότι “έχοντας σήμερα στα χέρια μας αυτό το χάρτη (χρησιμοποιώντας την τεχνολογία της Google Earth Engine) ο οποιοσδήποτε μπορεί εύκολα να αντιληφθεί το πόσες ελάχιστες μεγάλες περιοχές χωρίς δρόμους έχουν απομείνει στη Γη. Είναι αρκετά εντυπωσιακό και μεταδίδει τη σημασία, αυτής της εξαιρετικής πολιτικής πρωτοβουλίας. Ανυπομονούμε να συνεχίσουμε αυτή τη συνεργασία και να βελτιώσουμε το χάρτη, καθώς η επιστήμη και η διαμόρφωση της πολιτικής εξελίσσονται. Ευελπιστούμε ότι μπορεί να βοηθήσει στη μετατροπή της έννοιας των “περιοχών χωρίς δρόμους” σε κάτι συγκεκριμένο και χρήσιμο στους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής, στους επιστήμονες και τις κοινότητες σε όλο τον κόσμο.”

Εκ μέρους της IUCN, η κα. Cyrie Sendashonga συνέδεσε τις περιοχές χωρίς δρόμους με τους στόχους του Aichi που συμφωνήθηκαν στη Ναγκόγια. Ανέφερε ότι «οι περιοχές χωρίς δρόμους μπορούν να συνεισφέρουν σημαντικά να πετύχουμε το στόχο Νο 11, ώστε 17% των χερσαίων οικοσυστημάτων να βρίσκεται σε καθεστώς προστατευόμενων περιοχών. Η IUCN στηρίζει κάθε προσπάθεια για την επιτυχία αυτού του στόχου. Αναπτύσσουμε μια σειρά εργαλεία για να βοηθήσουμε αυτή την προσπάθεια, συμπεριλαμβανομένης της έννοιας των ‘Σημαντικών Περιοχών για τη Βιοποικιλότητα», που θα βοηθήσουν αυτούς που χαράσσουν πολιτική να λάβουν αποφάσεις ως προς το που θα ορίσουν τις περιοχές αυτές, ώστε να διασφαλίσουν αποτελεσματική προστασία όλων των σημαντικών συστατικών της βιοποικιλότητας.»

Η κα. Mariana Vale από τη SCB έφερε ενδιαφέροντα παραδείγματα από την Ευρώπη για τις επιπτώσεις των δρόμων στην εναπομείνασα άγρια ζωή και τόνισε ότι “με τα οδικά δίκτυα να επεκτείνονται σχεδόν σε κάθε γωνιά του πλανήτη, ο κατακερματισμός των ενδιαιτημάτων από υποδομές μεταφορών και την ανάπτυξη που αυτές συνεπάγονται, είναι μια από τις σημαντικότερες παγκόσμιες απειλές για τη βιοποικιλότητα. Μεγάλα τμήματα περιοχών χωρίς δρόμους είναι πολύ σπάνια στον πλανήτη. Παρέχουν ζωτικής σημασίας οικοσυστημικές υπηρεσίες, όπως το καθαρό νερό, ο καθαρός αέρας ή προστασία από εισβάλλοντα είδη, παράσιτα και αρρώστιες και αποτελούν ασπίδα κατά της κλιματικής αλλαγής. Ας προστατεύσουμε αυτές τις τελευταίες περιοχές χωρίς δρόμους που έχουν απομείνει».

Ο κος Marcos Mariani από τη ΜΚΟ Διατηρήστε την Αμαζονία τόνισε πως «η ευκαιρία για την εφαρμογή μηχανισμών καθαρής ανάπτυξης και μείωσης των εκπομπών με τη χρήση προγραμμάτων REDD, καθιστά σαφές το πόσο σημαντικό είναι να διατηρήσουμε ακέραιες τις περιοχές χωρίς δρόμους, όπου η χωρίς περιορισμούς πρόσβαση σε φυσικούς πόρους και σε βιοποικιλότητα θα πρέπει να αντιμετωπιστεί με μεγάλη προσοχή. Το να αποφύγουμε και να περιορίσουμε στις περιοχές αυτές την κατασκευή νέων αυτοκινητοδρόμων, που αποτελούν τεράστιο κίνδυνο για την ακεραιότητα των περιοχών, είναι από τα αποτελεσματικότερα και σημαντικότερα περιβαλλοντικά μέτρα που μπορούμε να λάβουμε σήμερα στον πλανήτη, καθιστώντας λιγότερο δραστικά τα αποτελέσματα της κλιματικής αλλαγής και τις συνέπειες της για την ανθρωπότητα και τα υπόλοιπα έμβια όντα.»

Η κα. Victoria Tauli-Corpuz από την Tebtebba, εξέφρασε την άποψη των αυτόχθονων φυλών με τη δήλωση της «‘Εμείς οι ιθαγενείς επηρεαζόμαστε άμεσα από οδικά σχέδια, και με θετικό και με αρνητικό τρόπο. Θα ήθελα να επαναλάβω ότι κάθε έργο υποδομής που ενσωματώνεται στις περιοχές μας θα πρέπει να σέβεται τα δικαιώματα μας στη γη και τους πόρους μας (άρθ. 26 της Διακήρυξης του ΟΗΕ για τα Δικαιώματα των Αυτοχθόνων Λαών). Θα πρέπει να σημειωθεί ότι υπάρχουν ανάμεσα μας αυτοί που ακόμα προτιμούν να βρίσκονται σε εθελοντική απομόνωση και το να χαράξουμε οδικά δίκτυα παραβιάζει το δικαίωμα τους να παραμείνουν στην απομόνωση. Κατ’ αυτό τον τρόπο είναι σημαντικό να υπενθυμίσουμε στα κράτη, τις ιδιωτικές εταιρίες και τις τράπεζες που δανειοδοτούν τέτοια έργα, ότι δεν μπορούν να χαράσσουν ένα οδικό έργο μέσα από περιοχές ιθαγενών αν δεν έχουν εξασφαλίσει την ελεύθερη και μετά από ενημέρωση συγκατάθεση τους. Μελέτες κοινωνικών, περιβαλλοντικών και ανθρώπινων επιπτώσεων θα πρέπει αν γίνονται από κοινού με εμάς, πριν να σχεδιαστεί και να εφαρμοστεί οποιοδήποτε οδικό έργο στις περιοχές μας.»