Πέμπτη 27 Απριλίου 2017

Από την αύξηση της στάθμης και την τήξη των παγετώνων

Ανησυχητικά στοιχεία για την κλιματική αλλαγή

Ανησυχητικά στοιχεία για την κλιματική αλλαγή

Στα 3,2 χιλιοστά το έτος η αύξηση της παγκόσμιας στάθμης της θάλασσας - Οι μετρήσεις των δορυφόρων γίνονται με «ρυθμιστή» το Πολυτεχνείο Κρήτης - Εκλογή του καθηγητή Στ. Μερτίκα σε επιστημονικό συμβούλιο της ESA

Καθοριστικό ρόλο στην παγκόσμια έρευνα για την κλιματική αλλαγή παίζει το Πολυτεχνείο Κρήτης καθώς  η βαθμονόμηση -δηλαδή η ρύθμιση- των δορυφόρων αλτιμετρίας που κάνουν τις σχετικές μετρήσεις κυρίως για το τι συμβαίνει στη θάλασσα, γίνεται μέσα από τον σταθμό που έχει εγκαταστήσει στη Γαύδο και σε περιοχές των Νομών Χανίων και Ρεθύμνου, εδώ και 17 έτη.

Tα πρώτα δεδομένα από τους δορυφόρους είναι ανησυχητικά  καθώς παρατηρείται αύξηση της παγκόσμιας στάθμης της θάλασσας γύρω στα 3,2 χιλιοστά το έτος, τήξη των παγετώνων στη Γροιλανδία της τάξεως των 250 Γιγατόνων (250 δισεκατομμύρια κιλά) κάθε έτος και γύρω στα 3 – 5 μέτρα, κατά μέσο όρο, μειώση του πάχους των παγετώνων στην Ανταρτική.

Τα στοιχεία αυτά ανέφερε, μιλώντας στα “Χανιώτικα νέα”, ο διευθυντής του Εργαστηρίου Γεωδαισίας και Γεωπληροφορικής και καθηγητής της Σχολής Μηχανικών Ορυκτών Πόρων του Πολυτεχνείου Κρήτης, Στέλιος Μερτίκας, ο οποίος προσφάτως εξελέγη ως μέλος  του ειδικού επιστημονικού συμβουλίου στην Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Διαστήματος (ESA – MAG: Mission Advisory Group) για 4 έτη.

Ένας από τους λόγους για την σημαντική αυτή διάκριση – εκλογή του κ. Μερτίκα είναι η πολυετής ενασχόλησή του με το αντικείμενο αυτό αλλά και το γεγονός ότι ένας από τους τέσσερις σταθμούς βαθμονόμησης παγκοσμίως, έχει εγκατασταθεί από το Εργαστήριο Γεωδαισίας και Γεωπληροφορικής του Τμήματος Μηχανικών Ορυκτών Πόρων του Πολυτεχνείου Κρήτης, συγκροτώντας ένα πραγματικό δίκτυο με βασική περιοχή την ακριτική Γαύδο και με τμήματα σε περιοχές της Δυτικής Κρήτης.

Στον κόσμο, υπάρχουν τρεις ακόμη σταθμοί: Ο ένας 20 χιλιόμετρα από το Λος Αντζελες σε μια υπεράκτια πλατφόρμα πετρελαίου που λειτουργεί εδώ και 30 περίπου χρόνια από τη NASA. Ο δεύτερος από το Κέντρο Διαστημικών Ερευνών της Γαλλίας  στην Κορσική ενώ ο τρίτος βρίσκεται στην Ταζμανία στην Αυστραλία.

Η επιστημονική ομάδα στην οποία εξελέγη ο κ. Μερτίκας, θα καθοδηγεί την ESA μέχρι το στάδιο της εκτόξευσης του νέου αλτιμετρικού δορυφόρου “Sentinel-6/Jason-CS” το 2020. Η δορυφορική αυτή αποστολή αποτελεί συνεργασία της ESA και της NASA μαζί με την NOAA (Εθνική Υπηρεσία Ωκεανών και Ατμόσφαιρας των ΗΠΑ) και του ευρωπαϊκού Eumetsat (Ευρωπαϊκός οργανισμός για την επιχειρησιακή διαχείριση των δορυφόρων της Ευρώπης στην Γερμανία).

Μιλώντας στα “Χανιώτικα νέα” ο κ. Μερτίκας εξηγεί ότι η νέα αυτή δορυφορική αποστολή Sentinel-6/Jason-CS «έχει να κάνει με την παρατήρηση της αλλαγής του κλίματος της Γης με αδιαμφισβήτητο και αντικειμενικό τρόπο. Προσπαθούμε να διερευνήσουμε, για παράδειγμα, την αύξηση της στάθμης της θάλασσας η οποία σήμερα  κυμαίνεται γύρω στα 3,2 χιλιοστά το έτος και, δυστυχώς, είναι επιταχυνόμενη: το 1995 ήταν 2,2 χιλιοστά/έτος. Επίσης, αυτοί οι δορυφόροι αλτιμετρίας παρατηρούν τη τήξη των παγετώνων και πόσους γιγατόνους (δισεκατομμύρια τόνοι πάγου) λιώνουν κάθε έτος. Ταυτόχρονα μπορούν να παρατηρήσουν την αύξηση της θερμοκρασίας του πλανήτη. Έχουμε κατά κάποιον τρόπο μία καταγραφή των κλιματικών εξελίξεων του πλανήτης μας με αδιαμφισβήτητο και αντικειμενικό τρόπο για πρώτη φορά».

Ο ίδιος σημειώνει ότι στο Πολυτεχνείο Κρήτης «δουλεύουμε γύρω στα 17 χρόνια πάνω σε αυτό το αντικείμενο και έχουμε παρουσιάσει όλο αυτό το διάστημα αξιόπιστα αποτελέσματα για την αξιοπιστία των δορυφορικών αυτών παρατηρήσεων. Επομένως, η Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Διαστήματος επέλεξε πλέον να κάνει τον μόνιμο σταθμό βαθμονόμησης δορυφόρων αλτιμετρίας στην Κρήτη. Ο σταθμός του Πολυτεχνείου Κρήτης είναι ένας από τους τέσσερις στον κόσμο και είναι ο απόλυτος και o θεμελιώδης σταθμός βαθμονόμησης για όλους τους αλτιμετρικούς δορυφόρους στον κόσμο. Η βασική του εγκατάσταση είναι στη Γαύδο και  έχει επεκταθεί  σε περιοχές κυρίως στη Δυτική Κρήτη (Χρυσοσκαλίτισσα, Κάντανος) που συγκροτούν ένα δίκτυο».


Ο προσδιορισμός της στάθμης της θάλασσας
Ο σταθμός προσδιορίζει με ακρίβεια μικρότερη του εκατοστού τη στάθμη της θάλασσας τη στιγμή που π.χ. περνάει ο δορυφόρος σε μια περιοχή γύρω στα 10-20 χλμ. νότια της Γαύδου και με αυτόν τον τρόπο μπορεί να ελεγχθεί αν ο δορυφόρος μετράει σωστά ή όχι.
Ακόμα ο κ. Μερτίκας εξηγεί ότι «οι μετρήσεις των δορυφόρων που παρατηρούν την αλλαγή του κλίματος αποτελούν τη μόνη ιστορική καταγραφή για το τι συμβαίνει στον πλανήτη σήμερα διότι μέχρι πρόσφατα δεν είχαμε την ευκαιρία να έχουμε μετρήσιμα και αντικειμενικά στοιχεία των μεταβολών ως προς το κέντρο μάζας της Γης . Για πρώτη φορά έχουμε παρατηρήσεις σε αυτή την κλίμακα».
Αυτή τη στιγμή σε τροχιά γύρω από τη Γη βρίσκονται τέσσερις δορυφόροι αλτιμετρίας (CryoSat-2, Jason-3, Sentinel-3A, Jason-2, ενώ ετοιμάζονται άλλοι τόσοι τουλάχιστον) που παρατηρούν την κλιματική αλλαγή και αναμένεται να επεκταθούν με τον “Sentinel-6/Jason-CS” που θα εκτοξευτεί το 2020. Με αυτούς αλλά και πολλούς άλλους από την επιχειρησιακή γενιά των δορυφόρων Sentinels της Ευρώπης, όπως λέει ο καθηγητής,  «μπορούμε να βλέπουμε μεταβολές στη στάθμη της θάλασσας, την κίνηση των ωκεάνιων ρευμάτων, τη βυθομετρία,  τις παραμορφώσεις του στερεού φλοιού της γης, να μετρούμε τις θερμοκρασιακές αλλαγές και να παρατηρούμε την αλλαγή του κλίματος της γης για την επόμενη εικοσαετία».


Ο ρόλος του πολυτεχνείου
Για τον ρόλο του Πολυτεχνείου Κρήτης ο κ. Μερτίκας εξηγεί ακόμα: «Αν τοποθετήσουμε οποιαδήποτε επιστημονικά όργανα  μέσα στο Εργαστήριο και τα βαθμονομήσουμε, δεν μπορούμε να είμαστε σίγουροι ότι αυτά θα μετρήσουν σωστά σε τροχιά 1.300 χιλιομέτρων από την επιφάνεια της Γης. Ο ρόλος μας λοιπόν είναι να ελέγξουμε εάν οι μετρήσεις των δορυφόρων αυτών είναι σωστές ή όχι στην τροχιά τους,  να δώσουμε τις παρατηρήσεις μας και τα αποτελέσματα να διορθώνουν συστηματικά σφάλματα, μεταβολές των δορυφορικών οργάνων από έτος σε έτος, αλλά και να συνδέεται μία δορυφορική αποστολή με την επόμενη με αδιαμφισβήτητο και συνεχή τρόπο για την παρατήρση του κλίματος της Γης .

Ως προς τα μέχρι στιγμής δεδομένα, ο κ. Μερτίκας σημειώνει:
«Τα πρώτα αποτελέσματα – δεδομένα, δείχνουν ότι υπάρχει γύρω στα 3,2 χιλιοστά το έτος αύξηση της παγκόσμιας στάθμης της θάλασσας, μία τήξη των παγετώνων στη Γροιλανδία της τάξεως των 250 Γιγατόνων (250 δισεκατομμύρια κιλά πάγου) κάθε έτος και κατά μέσο όρο γύρω στα 3 – 5 μέτρα τήξη των παγετώνων στην Ανταρτική. Αυτά τα δεδομένα είναι ανησυχητικά για όλο τον κόσμο».

Πηγή haniotika - nea.gr

Τρίτη 25 Απριλίου 2017

Επιστήμονες ανακάλυψαν το έντομο που τρώει πλαστικά

Επιστήμονες ανακάλυψαν το έντομο που τρώει πλαστικά

«Η ανακάλυψη αυτή μπορεί να αποτελέσει σημαντικό εργαλείο, που θα μας βοηθήσει να ξεφορτωθούμε όλα αυτά τα πλαστικά απόβλητα από πολυαιθυλένιο, τα οποία συσσωρεύονται σε χωματερές της ξηράς και στις θάλασσες» δήλωσε ο επικεφαλής της έρευνας 

Επιστήμονες στη Βρετανία και στην Ισπανία ανακάλυψαν ένα έντομο που τρώει πλαστικά και ελπίζουν ότι θα μπορούσε να αξιοποιηθεί για να «ξαλαφρώσει» τις χωματερές και τους ωκεανούς από τους τόνους των πλαστικών αποβλήτων που καταλήγουν εκεί.

Πρόκειται για την προνύμφη του κηρόσκορου (Galleria mellonella), μιας παρασιτικής πεταλούδας που αποτελεί μεγάλο πονοκέφαλο για τους έλληνες και λοιπούς ευρωπαίους μελισσοκόμους, καθώς εισχωρεί στις κυψέλες για να εναποθέσει τα αυγά της, τα οποία, όταν εκκολαφθούν και βγουν οι προνύμφες, καταστρέφουν τις κηρήθρες.

Όταν ακόμη είναι σε μορφή κάμπιας (προνύμφης), το εν λόγω έντομο αποδείχθηκε, μετά από πειράματα, ότι είναι σε θέση να τρώει όχι μόνο κηρήθρες αλλά και πολυαιθυλένιο, ένα από τα πιο ανθεκτικά και ευρέως χρησιμοποιούμενα πλαστικά διεθνώς.

Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον δρα Πάολο Μπομπέλι του Τμήματος Βιοχημείας του Πανεπιστημίου του Κέιμπριτζ, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό βιολογίας «Current Biology», παρατήρησαν ότι περίπου 100 κάμπιες κηρόσκορου κατανάλωσαν 92 μιλιγκράμ (χιλιοστόγραμμα) πλαστικού μέσα σε 12 ώρες.
  
Σε λιγότερη από μια ώρα, τα έντομα αυτά είχαν ανοίξει τρύπες σε μια πλαστική σακούλα μέσα στην οποία βρίσκονταν. Ο ρυθμός αυτός είναι πολύ ταχύτερος από εκείνο ορισμένων βακτηρίων που έχουν ανακαλυφθεί ότι επίσης βιοδιασπούν το πλαστικό, αλλά με ταχύτητα μόνο 0,13 μιλιγκράμ τη μέρα.

«Η ανακάλυψη αυτή μπορεί να αποτελέσει σημαντικό εργαλείο, που θα μας βοηθήσει να ξεφορτωθούμε όλα αυτά τα πλαστικά απόβλητα από πολυαιθυλένιο, τα οποία συσσωρεύονται σε χωματερές της ξηράς και στις θάλασσες» δήλωσε ο Μπομπέλι.

Το κερί της κηρήθρας είναι ένα πολυμερές, ένα είδος «φυσικού πλαστικού» με χημική δομή που μοιάζει με του πολυαιθυλενίου. Οι εν λόγω κάμπιες -που χρησιμοποιούνται ήδη ως δόλωμα από τους ερασιτέχνες αλιείς- δεν διασπούν απλώς το πλαστικό σε μικρότερα κομμάτια, αλλά μεταβάλλουν τη χημική δομή του σε γλυκόλη αιθυλενίου.

Αν οι ερευνητές εντοπίσουν ένα συγκεκριμένο ένζυμο -ή ένα βακτήριο που ζει μέσα στην κάμπια- στο οποίο οφείλεται η ικανότητα του εντόμου να τρώει πλαστικά, τότε αυτή η ουσία θα μπορούσε να αναπαραχθεί σε μαζική κλίμακα με μεθόδους βιοτεχνολογίας, χωρίς να χρειάζεται να διασπείρει κανείς τα ίδια τα έντομα για να τρώνε τα απανταχού πλαστικά.

Κάθε χρόνο εκτιμάται ότι παγκοσμίως παράγονται περίπου 80 εκατομμύρια τόνοι πολυαιθυλενίου, το οποίο χρησιμοποιείται σε ποικίλες χρήσεις, όπως πλαστικές σακούλες και συσκευασίες. Αποτελεί σχεδόν το 40% των πλαστικών προϊόντων που παράγονται στην Ευρώπη και χρειάζεται εκατοντάδες χρόνια για να διασπαστεί μόνο του στη φύση.

Πηγή: ΑΠΕ - ΜΠΕ 

Πέμπτη 6 Απριλίου 2017

Το κάρβουνο απειλεί να δυναμιτίσει τις προσπάθειες για το κλίμα

Το κάρβουνο απειλεί να δυναμιτίσει τις προσπάθειες για το κλίμα
Εάν υλοποιηθούν τα σχέδια για την κατασκευή νέων σταθμών λιθάνθρακα σε όλο τον κόσμο, η ανθρωπότητα θα δει τη μέση θερμοκρασία του πλανήτη να αυξάνεται πολύ πάνω από το στόχο των 2 βαθμών Κελσίου μέχρι το τέλος του αιώνα, προειδοποιεί ανάλυση που παρουσιάστηκε στη Σύνοδο για το Κλίμα (COP21) στο Παρίσι.

Συνολικά 2.400 νέοι σταθμοί ηλεκτροπαραγωγής που καίνε κάρβουνο σχεδιάζονται σε όλο τον κόσμο, αναφέρει ο ευρωπαϊκός ερευνητικός οργανισμός Climate Action Tracker. Οι εκπομπές από τους σταθμούς αυτούς υπολογίζονται σε 6,5 δισεκατομμύρια τόνους διοξειδίου του άνθρακα το χρόνο.

Αν όλα αυτά τα σχέδια υλοποιηθούν, οι παγκόσμιες εκπομπές CO2 από σταθμούς λιθάνθρακα το 2030 θα είναι 400% υψηλότερες από ό,τι απαιτείται για να επιτευχθεί ο συμφωνημένος στόχος των 2 βαθμών.

Ακόμα κι αν δεν κατασκευαστεί κανένα νέο εργοστάσιο, δείχνει η ανάλυση, οι εκπομπές από τις υφιστάμενες μονάδες που θα συνεχίσουν τη λειτουργία τους τουλάχιστον μέχρι το 2030 θα είναι 150% μεγαλύτερες από ό,τι θα έπρεπε για να επιτευχθεί ο στόχος.

Τετάρτη 5 Απριλίου 2017

Καρκινογένεση και ψάρια: πως συνδέονται

Καρκινογένεση και ψάρια: πως συνδέονται
Υπό συγκεκριμένες συνθήκες, μπορεί να γίνουν επιβλαβή για τον άνθρωπο προκαλώντας ακόμη και καρκινογένεση Μια σειρά ψαριών μεταξύ των οποίων ο σολωμός, ο ξιφίας, ο τόνος και ο γαλέος, που προέρχονται από τον Ατλαντικό ωκεανό, ο οποίος είναι μολυσμένος, περιέχουν υδράργυρο, συχνά πάνω από τα επιτρεπτά όρια.

Ο υδράργυρος συσσωρεύεται στον οργανισμό και προκαλεί βλάβες στον εγκέφαλο, το κεντρικό νευρικό σύστημα και είναι ύποπτος για καρκινογένεση. Μάλιστα ο Αμερικανικός Οργανισμός Τροφίμων και Φαρμάκων συνιστά στις έγκυες γυναίκες να μην καταναλώνουν αυτήν την κατηγορία ψαριών κατά την διάρκεια της εγκυμοσύνης και για τον υπόλοιπο πληθυσμό μια φορά τον μήνα. Παρόμοιες συστάσεις έχουν γίνει και από την Ευρωπαϊκή Αρχή Ασφάλειας Τροφίμων και από τους αντίστοιχους οργανισμούς Αυστραλίας και Καναδά.

Η διευκρίνιση αφορά μόνο αυτήν την κατηγορία ψαριών και όχι τα άλλα είδη τα οποία θεωρούνται απαραίτητα για μια υγιεινή διατροφή και ιδιαίτερα τα ψάρια του Αιγαίου.

Επιπλέον ο σολομός ιχθυοτροφείου αλλά και ο ξιφίας, ο γαλέος και ο τόνος περιέχουν πολυχλωριομένα διφαινύλια (κλοφέν, PCBs) τα οποία συσσωρεύονται στον οργανισμό, δρουν αθροιστικά και προκαλούν βλάβες στο ορμονικό σύστημα του οργανισμού, ενώ είναι ύποπτα και για καρκινογενέσεις.

Τα πολυχλωριομένα διφαινύλια προέρχονται από τους μολυσμένους ωκεανούς.

Ένας άλλος παράγοντας που σχετίζεται με καρκινογένεση είναι η συντήρηση των ψαριών. Εδικά τα καπνιστά ψάρια και όσα συντηρούνται σε μεγάλες ποσότητες αλατιού, έχουν συνδεθεί με καρκίνο του στομάχου. Τα ψάρια που έχουν συντηρηθεί με μία συγκεκριμένη μέθοδο συντήρησης που περιλαμβάνει προσθήκη άλατος και ζύμωση (Cantonese style) συνδέονται με αυξημένο κίνδυνο ανάπτυξης ρινοφαρυγγικού καρκίνου.


Το διαβάσαμε στο .madata.gr

Λιπάσματα: «παραμένουν σε έδαφος και νερό για δεκαετίες»

Λιπάσματα: «παραμένουν σε έδαφος και νερό για δεκαετίες»
Ακόμα κι αν οι αγρότες σταματήσουν σήμερα να χρησιμοποιούν λιπάσματα, υψηλά επίπεδα αζώτου θα διατηρηθούν στο έδαφος και στο νερό για τουλάχιστον τρεις δεκαετίες, προειδοποιεί νέα μελέτη.

Η έλλειψη αζώτου, φωσφόρου και καλίου είναι ο σημαντικότερος περιοριστικός παράγοντας για την ανάπτυξη των φυτών. Ο εμπλουτισμός του εδάφους με λιπάσματα που περιέχουν αυτά τα τρία στοιχεία αυξάνει μεν τη σοδειά, δημιουργεί όμως τον κίνδυνο διαρροής σε ποτάμια και λίμνες όταν οι βροχές ξεπλένουν το χώμα.

Το πρόβλημα αυτό είναι εντονότερο στην περίπτωση του αζώτου, το οποίο προκαλεί τη λεγόμενη αζωτορύπανση. Υψηλά επίπεδα αζώτου στο πόσιμο νερό μπορούν να προκαλέσουν σοβαρά προβλήματα υγείας όπως μεθαιμοσφαιριναιμία, μια πάθηση ιδιαίτερα επικίνδυνη για τα βρέφη.

Επιπλέον, το άζωτο που καταλήγει στο νερό λειτουργεί ως λίπασμα που ενθαρρύνει την ανάπτυξη φυτοπλαγκτού. Όταν το φυτοπλαγκτό πεθαίνει, αποσυντίθεται από μικρόβια που εξαντλούν το διαθέσιμο οξυγόνο και μπορούν να τελικά να μετατρέψουν το νερό σε νεκρό βούρκο. Το φαινόμενο ονομάζεται ευτροφισμός.

«Ένα μεγάλο μέρος του αζώτου που έχει χρησιμοποιηθεί ως λίπασμα παραμένει άφαντο τις τελευταίες δεκαετίες» λέει η Ναντίτα Μπάσου, μέλος της ερευνητικής ομάδας στο Πανεπιστήμιο του Γουατερλού στον Καναδά.

Η ομάδα της Μπάσου ανέλυσε χιλιάδες δείγματα εδάφους που συλλέχθηκαν τα τελευταία χρόνια στη λεκάνη του ποταμού Μισισίπι στις ΗΠΑ. Στις καλλιεργητικές εκτάσεις που εξετάστηκαν, οι αναλύσεις αποκάλυψαν υψηλά επίπεδα αζώτου σε βάθος 25 έως 100 εκατοστών μέσα στο χώμα, κάτω από το στρώμα όπου φτάνει το αλέτρι.

Η μοντελοποίηση των μετρήσεων οδηγεί στο συμπέρασμα ότι το συσσωρευμένο άζωτο μπορεί να συνεχίσει να διαρρέει στα νερά ακόμα και τρεις δεκαετίες μετά την τελευταία εφαρμογή λιπάσματος, αναφέρουν οι ερευνητές στην έγκριτη επιθεώρηση Environmental Research Letters.

Οι επιπτώσεις είναι ήδη εμφανείς: στην Άιοβα, η κυριότερη υπηρεσία ύδρευσης έχει υποβάλλει αγωγή κατά τριών πολιτειών που βρίσκονται πιο ψηλά στη ροή του Μισισιπί και κατηγορούνται για αποτυχία αντιμετώπισης της αζωτορύπανσης.

Στο νερό της υπηρεσίας τα επίπεδα νιτρικών ιόντων είναι διπλάσια από το στάνταρτ που έχει καθορίσει για το πόσιμο νερό η ομοσπονδιακή κυβέρνηση.

Και σε ορισμένες άλλες περιοχές, τα επίπεδα αζώτου είναι δεκαπλάσια σε σχέση με το στάνταρτ.

Επιμέλεια: Βαγγέλης Πρατικάκης



Το διαβάσαμε στο: In.gr

Το διοξείδιο του άνθρακα αναμένεται να φτάσει στα υψηλότερα επίπεδα των τελευταίων 420 εκατ. ετών

Το διοξείδιο του άνθρακα αναμένεται να φτάσει στα υψηλότερα επίπεδα των τελευταίων 420 εκατ. ετών

Έως τον 23ο αιώνα δεν αποκλείεται λόγω της κλιματικής αλλαγής οι θερμοκρασίες στον πλανήτη μας να είναι πλέον οι υψηλότερες των τελευταίων 420 εκατομμυρίων ετών

Έως τα μέσα του αιώνα μας το διοξείδιο του άνθρακα στην ατμόσφαιρα μπορεί να φθάσει στα υψηλότερα επίπεδα των τελευταίων 50 εκατ. ετών, ενώ μέσα στα επόμενα 100 έως 200 χρόνια σε επίπεδα που δεν έχουν υπάρξει στη Γη εδώ και 200 εκατομμύρια χρόνια. Και, σύμφωνα με μία νέα βρετανo-αμερικανική επιστημονική μελέτη, έως τον 23ο αιώνα δεν αποκλείεται λόγω της κλιματικής αλλαγής οι θερμοκρασίες στον πλανήτη μας να είναι πλέον οι υψηλότερες των τελευταίων 420 εκατομμυρίων ετών.

Χάρη στις παγιδευμένες στους πάγους της Ανταρκτικής φυσαλίδες αρχαίου αέρα, οι επιστήμονες έχουν διαμορφώσει μια αρκετά καλή εικόνα για την εξέλιξη του διοξειδίου έως πριν από 800.000 χρόνια. Όμως, για ακόμη πιο πίσω στο παρελθόν, οι εκτιμήσεις είναι πολύ πιο δύσκολες.

Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον καθηγητή γεωχημείας Γκάβιν Φόστερ του Πανεπιστημίου του Σαουθάμπτον, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό «Nature Communications», αξιολόγησαν πάνω από 1.200 εκτιμήσεις που έχουν γίνει έως τώρα για τις συγκεντρώσεις του ατμοσφαιρικού διοξειδίου του άνθρακα στο μακρινό παρελθόν.

Χρησιμοποιώντας διάφορες πηγές (απολιθωμένα φυτά, σύνθεση ισοτόπων άνθρακα στο χώμα και στις θάλασσες κ.α.), δημιούργησαν ένα συνεχές ιστορικό αρχείο που φθάνει έως μισό δισεκατομμύριο χρόνια πίσω. Η μελέτη κατέληξε στο συμπέρασμα ότι αν η ανθρωπότητα κάψει όλα τα διαθέσιμα ορυκτά καύσιμα στο μέλλον, τα επίπεδα διοξειδίου και ζέστης μπορεί να σπάσουν κάθε ρεκόρ για τα τελευταία 420 εκατ. χρόνια.

Τα στοιχεία δείχνουν ότι διαχρονικά τα επίπεδα διοξειδίου έχουν με φυσικό τρόπο (χωρίς ανθρωπογενείς επιδράσεις) εμφανίσει σημαντικές αυξομειώσεις από 200-400 ppm (μέρη ανά εκατομμύριο μορίων) κατά τις εποχές των πάγων, έως πάνω από 3.000 ppm, κατά τις ενδιάμεσες θερμές «εποχές του θερμοκηπίου».

Παρόλα αυτά, η τωρινή ταχύτητα της κλιματικής αλλαγής θεωρείται πρωτοφανής. Μάλιστα, σύμφωνα με τους επιστήμονες, η ένταση της ηλιακής ακτινοβολίας σήμερα είναι μεγαλύτερη από ό,τι στο απώτερο παρελθόν, πράγμα που συνδυάζεται με το αυξημένο διοξείδιο για να αυξήσει κι άλλο τη θερμοκρασία της Γης.

Το διοξείδιο είναι ένα ισχυρό «αέριο του θερμοκηπίου» και κατά τα τελευταία 150 χρόνια, λόγω της καύσης των ορυκτών καυσίμων μετά την έναρξη της βιομηχανικής εποχής, έχει αυξηθεί από τα προβιομηχανικά επίπεδα των 280 ppm σε σχεδόν 405 ppm το 2016.

Αν η ανθρωπότητα αποτύχει να μειώσει τις εκπομπές διοξειδίου στον αέρα, τότε το 2050 το διοξείδιο μπορεί να φθάσει τα 600 ppm, στο υψηλότερο επίπεδο των τελευταίων 50 εκατ. ετών. Και αν καούν όλα τα διαθέσιμα ορυκτά καύσιμα, τότε έως το έτος 2250 το διοξείδιο εκτιμάται ότι θα φθάσει περίπου τα 2.000 ppm, ένα επίπεδο που δεν έχει υπάρξει εδώ και τουλάχιστον 200 εκατ. χρόνια.

Πηγή: ΑΠΕ - ΜΠΕ 

Τρίτη 4 Απριλίου 2017

Νέα αμερικανική επιστημονική έρευνα

Τα πολλά αντιβιοτικά αυξάνουν τον κίνδυνο για πολύποδες του εντέρου

Τα πολλά αντιβιοτικά αυξάνουν τον κίνδυνο για πολύποδες του εντέρου

Η νέα μελέτη ενισχύει τις υποψίες ότι τα εντερικά βακτήρια παίζουν ρόλο-κλειδί στην πρόκληση καρκίνου

Η μακρόχροχη χρήση αντιβιοτικών σε νεαρή και μέση ηλικία συνδέεται με αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης πολυπόδων (αδενωμάτων) στο έντερο, που μπορεί να εξελιχθούν σε καρκίνο, σύμφωνα με μια νέα αμερικανική επιστημονική έρευνα.
   
Η συσχέτιση αυτή αποδίδεται στον τρόπο που τα αντιβιοτικά επιδρούν στους μικροοργανισμούς του εντέρου. Η νέα μελέτη ενισχύει τις υποψίες ότι τα εντερικά βακτήρια (το λεγόμενο μικροβίωμα) παίζουν ρόλο-κλειδί στην πρόκληση καρκίνου.
   
Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον επιδημιολόγο δρα 'Αντριου Τσαν της Ιατρικής του Πανεπιστημίου Χάρβαρντ και του Γενικού Νοσοκομείου της Μασαχουσέτης, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο βρετανικό γαστρεντερολογικό περιοδικό "Gut", ανέλυσαν στοιχεία για 16.642 νοσοκόμες άνω των 60 ετών, που μπορούσαν να δώσουν ένα ιστορικό χρήσης αντιβιοτικών σε ηλικία 20 έως 59 ετών και οι οποίες είχαν κάνει τουλάχιστον μία κολονοσκόπηση (συνολικά είχαν εντοπισθεί 1.195 αδενώματα στο έντερό τους).
   
Οι γυναίκες που μεταξύ 20 και 40 ετών είχαν πάρει τα περισσότερα αντιβιοτικά (για δύο μήνες και πάνω), είχαν κατά μέσο όρο 36% μεγαλύτερη πιθανότητα να διαγνωσθούν με πολύποδες, είτε υψηλού είτε χαμηλού κινδύνου για καρκίνο.
   
Οι γυναίκες που είχαν επίσης πάρει πολλά αντιβιοτικά (τουλάχιστον επί δύο μήνες) σε ηλικία 40 έως 60 ετών, είχαν ακόμη μεγαλύτερη πιθανότητα -αυξημένη κατά 69%- να διαγνωσθούν με αδένωμα.
         
Σύμφωνα με τους ερευνητές, εφόσον υπάρξει επιβεβαίωση και από άλλες μελέτες, προκύπτει άλλη μία αιτία για τον περιορισμό της χρήσης των αντιβιοτικών.

Το μεθάνιο απειλεί να «εκτροχιάσει» την κλιματική αλλαγή

Τα δύο τελευταία χρόνια το μεθάνιο στην ατμόσφαιρα της γης αυξήθηκε κατά τουλάχιστον δέκα μέρη ανά δισεκατομμύριο (ppb) ετησίως


Οι συγκεντρώσεις μεθανίου στην ατμόσφαιρα της Γης αυξάνονται πλέον με τον ταχύτερο ρυθμό των τελευταίων δύο δεκαετιών, προειδοποιούν οι επιστήμονες. Το μεθάνιο αποτελεί ένα ισχυρό «αέριο του θερμοκηπίου» -πιο επικίνδυνο και από το διοξείδιο του άνθρακα- το οποίο απειλεί να εκτροχιάσει την κλιματική αλλαγή και να καταστήσει μάταιο το στόχο για συγκράτηση της ανόδου της θερμοκρασίας έως τους δύο βαθμούς Κελσίου.
Μια διεθνής επιστημονική ομάδα από μέλη του Παγκόσμιου Προγράμματος ‘Ανθρακα έκανε τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό περιβαλλοντικών ερευνών «Environmental Research Letters», ενώ θα παρουσιάσουν τις ανησυχητικές τάσεις του μεθανίου αύριο στο διεθνές συνέδριο της Αμερικανικής Γεωφυσικής Ένωσης. Σύμφωνα με τους επιστήμονες, οι συγκεντρώσεις μεθανίου στον αέρα άρχισαν να αυξάνουν το 2007, ενώ η αύξησή τους ήταν δραματική κατά τη διετία 2014-15. Μέσα στα δύο προηγούμενα χρόνια, το μεθάνιο αυξήθηκε κατά τουλάχιστον δέκα μέρη ανά δισεκατομμύριο (ppb) ετησίως και έχει ξεπεράσει πλέον τα 1.850 ppb.
Αντίθετα, στις αρχές της δεκαετίας του 2000 το μεθάνιο αυξανόταν με μέσο ετήσιο ρυθμό μόνο 0,5 μέρη ανά δισεκατομμύριο. Η αιτία για την πιο πρόσφατη αύξηση του μεθανίου στην ατμόσφαιρα δεν είναι ξεκάθαρη, αλλά πιθανώς οφείλεται σε αυξημένες εκπομπές από τον τομέα της γεωργίας και της κτηνοτροφίας. Η συνολική ποσότητα του μεθανίου είναι πολύ μικρότερη στην ατμόσφαιρα από ό,τι του διοξειδίου του άνθρακα, το οποίο πρόσφατα ξεπέρασε τα 400 μέρη ανά εκατομμύριο (ppm). Όμως το μεθάνιο παγιδεύει 28 φορές περισσότερη θερμότητα, συνεπώς είναι πολύ πιο επικίνδυνο για την άνοδο της θερμοκρασίας και την κλιματική αλλαγή. Και ενώ οι εκπομπές διοξειδίου εμφανίζουν μια τάση σταθεροποίησης κατά τα τελευταία χτρόνια, αντίθετα του μεθανίου εμφανίζουν ολοένα πιο αυξητική τάση.
«Η σταθεροποίηση που έχουμε δει κατά την τελευταία τριετία στις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα είναι εντυπωσιακά διαφορετική από την πρόσφατη ταχεία άνοδο στο μεθάνιο», ανέφερε ο επικεφαλής της μελέτης, καθηγητής γεωεπιστημών Ρόμπερτ Τζάκσον του Πανεπιστημίου Στάνφορντ της Καλιφόρνια.
Το μεθάνιο είναι δύσκολο αέριο στην ανίχνευσή του και μπορεί να προέρχεται από μια πληθώρα πηγών, φυσικών (βάλτοι, υγροβιότοποι, ζώα κ.α.), καθώς επίσης βιολογικών και ανθρωπογενών (περίπου το 60% των συνολικών εκπομπών). Οι αγελάδες της κτηνοτροφίας και οι καλλιεργούμενοι ορυζώνες είναι οι δύο μεγαλύτερες πηγές μεθανίου, ενώ στην τρίτη θέση είναι η εξόρυξη και εκμετάλλευση των ορυκτών καυσίμων (το μεθάνιο διαρρέει συχνά από τις πετρελαιοπηγές και κατά την άντληση του φυσικού αερίου).

Βιονικό φύλλο παράγει λιπάσματα για τις γεωργικές καλλιέργειες

Τα βιονικά φύλλα-παραγωγοί λιπασμάτων προορίζονται κυρίως για τις αναπτυσσόμενες χώρες και τις απομακρυσμένες περιοχές που δεν διαθέτουν εργοστάσια λιπασμάτων ή δεν έχουν φθηνή πρόσβαση σε λιπάσματα.

Επιστήμονες στις ΗΠΑ εφηύραν ένα βιονικό φύλλο που χρησιμοποιεί βακτήρια, το φως του ήλιου, νερό και αέρα για να παράγει αζωτούχα λιπάσματα στο έδαφος.

Στο δεύτερο ήμισυ του 20ού αιώνα η μαζική παραγωγή λιπασμάτων έπαιξε καθοριστικό ρόλο για τη λεγόμενη «πράσινη» επανάσταση, που απέτρεψε μια σοβαρή διατροφική κρίση. Καθώς όμως ο παγκόσμιος πληθυσμός συνεχώς μεγαλώνει και η έλλειψη τροφίμων αποτελεί ξανά μια ανησυχητική προοπτική, αναζητείται μια νέα γεωργική επανάσταση. Το νέο επίτευγμα ελπίζεται ότι θα βοηθήσει προς αυτή την κατεύθυνση, αυξάνοντας την αποδοτικότητα των γεωργικών καλλιεργειών, ιδίως των φτωχών αγροτών.

Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον καθηγητή Ντέιβιντ Νοσέρα του Τμήματος Χημείας και Χημικής Βιολογίας του Πανεπιστημίου Χάρβαρντ, έκαναν τη σχετική ανακοίνωση στο ετήσιο συνέδριο της Αμερικανικής Χημικής Εταιρείας στο Σαν Φρανσίσκο. Η ερευνητική ομάδα του Νοσέρα πρωτοπορεί διεθνώς στη δημιουργία τεχνητών-βιονικών φύλλων που, μεταξύ άλλων, κάνουν φωτοσύνθεση και παράγουν βιοκαύσιμα.

Όπως είπε ο Νοσέρα, τα βιονικά φύλλα-παραγωγοί λιπασμάτων προορίζονται κυρίως για τις αναπτυσσόμενες χώρες και τις απομακρυσμένες περιοχές που δεν διαθέτουν εργοστάσια λιπασμάτων ή δεν έχουν φθηνή πρόσβαση σε λιπάσματα.

Το τεχνητό φύλλο είναι μια συσκευή που, όταν εκτίθεται στον ήλιο, μιμείται το φυσικό βιολογικό φύλλο, διασπώντας το νερό σε υδρογόνο και οξυγόνο. Η μετεξέλιξη του τεχνητού φύλλου είναι το βιονικό φύλλο, το οποίο, εκτός από τον καταλύτη που διασπά το νερό, περιλαμβάνει επίσης μικροοργανισμούς (βακτήρια Ralstonia eutropha) που καταναλώνουν το υδρογόνο και, συνδυάζοντάς το με διοξείδιο του άνθρακα από την ατμόσφαιρα, παράγουν υγρά καύσιμα.

To επόμενο βήμα είναι η χρήση του τεχνητού-βιονικού φύλλου όχι για την παραγωγή βιομάζας και βιοκαυσίμων, αλλά λιπασμάτων. Χρησιμοποιώντας διαφορετικά είδη βακτηρίων (Xanthobacter) από ό,τι για την παραγωγή καυσίμων, το νέο σύστημα παίρνει το υδρογόνο που παράγει το τεχνητό φύλλο και το συνδυάζει με διοξείδιο του άνθρακα από τον αέρα, για να δημιουργήσει ένα βιοπλαστικό, το οποίο τα βακτήρια αποθηκεύουν στο εσωτερικό τους ως καύσιμο. Στη συνέχεια, τα βακτήρια παίρνουν άζωτο από την ατμόσφαιρα και, χρησιμοποιώντας το βιοπλαστικό, παράγουν στο έδαφος αμμωνία ως λίπασμα για τις καλλιέργειες.

Τα εργαστηριακά πειράματα που έγιναν με καλλιεργούμενα ραπανάκια, έδειξαν ότι τα λιπάσματα που παρήχθησαν από τα βιονικά φύλλα, οδήγησαν σε φυτά με βάρος 150% μεγαλύτερο σε σχέση με τα ραπανάκια που δεν είχαν επωφεληθεί από τα ίδια λιπάσματα. Το επόμενο βήμα, σύμφωνα με το Νοσέρα, θα είναι να βελτιωθεί περαιτέρω η αποδοτικότητα του βιονικού φύλλου, ώστε μια μέρα οι φτωχοί αγρότες να παράγουν μόνοι τους τα δικά τους λιπάσματα.



BGCI

Μετρήθηκαν πάνω από 60.000 είδη δένδρων στη Γη

Μετρήθηκαν πάνω από 60.000 είδη δένδρων στη Γη
Στον πλανήτη μας υπάρχουν 60.065 γνωστά είδη δένδρων, σύμφωνα με το νέο πλήρη κατάλογο που παρουσίασε η οργάνωση Botanical Gardens Conservation International (BGCI).
Οι ερευνητές, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό αειφόρας δασοκομίας "Journal of Sustainable Forestry", σύμφωνα με το BBC, κατέγραψαν τα περισσότερα είδη δένδρων στη Βραζιλία (8.715), ενώ στους δύο πόλους δεν επιβιώνουν καθόλου δένδρα.
Πάνω από τα μισά είδη δένδρων (το 58%) υπάρχουν μόνο σε μια χώρα, κάτι που τα καθιστά ευάλωτα σε διάφορες απειλές, όπως η αποψίλωση των δασών από ανθρώπινες δραστηριότητες ή φυσικές καταστροφές.
Περίπου 300 είδη θεωρούνται ότι βρίσκονται στο «κόκκινο», δηλαδή κινδυνεύουν άμεσα με εξαφάνιση, καθώς έχουν απομείνει λιγότερα από 50 δένδρα για κάθε ένα από αυτά τα είδη.

 Η BGCI δήλωσε ότι στο μέλλον ο αριθμός των γνωστών ειδών δένδρων αναμένεται να αυξηθεί, καθώς περίπου 2.000 νέα φυτά αναγνωρίζονται κάθε χρόνο, ανάμεσά τους και μερικά δένδρα.

Δευτέρα 3 Απριλίου 2017

ΓΙΑ «ΑΝΘΡΩΠΟΚΑΙΝΟ» ΠΕΡΙΟΔΟ ΜΙΛΟΥΝ ΟΙ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΕΣ

Πλαστικός εφιάλτης για τη Γη

Το ανθρώπινο αποτύπωμα στον πλανήτη είναι τόσο έντονο, ώστε έχει αλλοιώσει ακόμη και τα γεωλογικά χαρακτηριστικά του.

Πλαστικός εφιάλτης για τη Γη
Το πιο «ύπουλο» από τα ανθρώπινα απορρίμματα, το πλαστικό, σε όλες του τις μορφές, έχει κυριολεκτικά κατακλύσει τη Γη, όπως αναφέρει γεωλογική μελέτη που δημοσιεύθηκε στις επιθεωρήσεις Science και Anthropocene, με ανησυχητικά αποτελέσματα. Σύμφωνα με τα συμπεράσματα της μελέτης, από το τέλος του Β' Παγκοσμίου Πολέμου μέχρι σήμερα έχει παραχθεί τόσο πλαστικό, που αρκεί για να καλυφθεί ολόκληρος ο πλανήτης με πλαστική μεμβράνη. Η μόλυνση με πλαστικά απορρίμματα έχει φτάσει παντού.
«Τα αποτελέσματα αποτέλεσαν μια πραγματική έκπληξη» λέει ο επικεφαλής της έρευνας, καθηγητής Γιαν Ζαλασίεβιτς, ο οποίος ανήκει στην ομάδα επιστημόνων που εδώ και καιρό υποστηρίζουν πως από το 1950 και μετά έχουμε περάσει σε μια νέα εποχή, την «Ανθρωπόκαινο», που φέρει έντονη τη σφραγίδα του ανθρώπινου παράγοντα στη φύση, αλλά και το μέλλον του πλανήτη.
«Γνωρίζαμε ότι ο άνθρωπος κατασκευάζει τεράστιες ποσότητες διαφόρων ειδών πλαστικού, από τον βακελίτη και τις πλαστικές σακούλες μέχρι το PVC τα τελευταία 70 χρόνια, ωστόσο δεν είχαμε την παραμικρή ιδέα ότι μπορεί να ταξιδέψει σε ολόκληρη τη Γη. Αποδεικνύεται ότι όχι μόνο παρασύρεται στους ωκεανούς, αλλά έχει φτάσει στα βαθύτερα σημεία του πυθμένα των θαλασσών, κάτι που αποτελεί ένδειξη ότι ο πλανήτης μας δεν χαίρει άκρας υγείας».
Τα ευρήματα
Το κεντρικό εύρημα της μελέτης είναι ότι η μεταπολεμική ανθρώπινη δραστηριότητα έχει καταφέρει να αλλοιώσει ακόμη και τη γεωλογική σύσταση της Γης. Ιδιαίτερα τα ραδιενεργά ισότοπα, που εκλύονται από τις πυρηνικές βόμβες και δοκιμές, αφήνουν πίσω τους ένα «μολυσματικό» ίχνος.

Επιπλέον, τα αυξημένα επίπεδα διοξειδίου του άνθρακα στους ωκεανούς, η μαζική παρασκευή τσιμέντου και η διαδεδομένη χρήση αλουμινίου επίσης σηματοδοτούν τη «γέννηση» του Ανθρωπόκαινου. Πρόκειται για τα αποκαλούμενα «τεχνολογικά απολιθώματα»: απομεινάρια πλαστικού, αλουμινίου, τσιμέντου, μόλυβδου και ραδιενέργειας που αλλοιώνουν τη γεωλογική σύσταση του πλανήτη. Ακόμη και τα... ταπεινά πλαστικά, όμως, όπως τονίζει ο κ. Ζαλασίεβιτς, παίζουν πολύ μεγαλύτερο ρόλο στην αλλαγή της Γης από ό,τι πιστεύαμε.
«Αρκεί μόνο να σκεφτούμε τα ψάρια που ζουν στη θάλασσα. Ενα τεράστιο ποσοστό των ψαριών έχει πλαστικό μέσα τους. Αυτό εκκρίνεται και τελικά καταλήγει στον πυθμένα. Σταδιακά ο πλανήτης καλύπτεται από πλαστικό» επισημαίνει ο καθηγητής.
Στη μελέτη με τίτλο «Ο γεωλογικός κύκλος των πλαστικών», αναφέρεται ότι κάθε χρόνο κατασκευάζονται 300 εκατομμύρια τόνοι πλαστικού. Η αύξηση είναι πραγματικά θεαματική από το 1950, καθώς μέχρι σήμερα αναλογεί σε περίπου 5 δισ. τόνους, και μέχρι το τέλος του αιώνα θα έχει αγγίξει τους 30 δισ. τόνους.
Η ιδέα για την έναρξη της νέας εποχής ανήκει στον βραβευμένο με Νόμπελ χημικό, Πολ Κρούτσεν, και αποτελεί σημαντικό πεδίο επιστημονικής αντιπαράθεσης τα τελευταία 16 χρόνια. Η επιτροπή Anthropocene Working Group μελετά από το 2008 το ζήτημα, και τον Αύγουστο θα είναι πλέον σε θέση να καταθέσει προς ψήφιση τις προτάσεις της στο διεθνές γεωλογικό συνέδριο που θα λάβει χώρα στη Νότια Αφρική.
Η άποψή τους, πάντως, φαίνεται πως είναι ήδη σαφής, όπως προκύπτει από τη μελέτη που δημοσιεύθηκε στο Science, με την υπογραφή των δύο τρίτων των μελών της AWG. Το πόρισμά τους καταλήγει ότι όντως μπορούμε να μιλάμε για μια νέα εποχή, σαφώς επηρεασμένη από τον άνθρωπο, καθώς οι αλλαγές που συντελούνται στον πλανήτη είναι τόσο συνταρακτικές όσο εκείνες που συνέβησαν με το τέλος της τελευταίας εποχής των παγετώνων.
ΜΑΡΙΑ ΑΔΑΜΙΔΟΥ